Η τελευταία μου πνοή είναι η αυτοβιογραφία του Λουίς Μπουνιουέλ, του σπουδαίου Ισπανού σκηνοθέτη, το έργο του παραμένει τόσο επαναστατικό όσο και σκανδαλώδες για την εποχή του. Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου, ο Μπουνιουέλ ανοίγει την καρδιά και το μυαλό του στους αναγνώστες, αποκαλύπτοντας τον κόσμο που διαμόρφωσε το έργο του και αποδομώντας την ίδια του την προσωπικότητα με τον ίδιο τρόπο που αποδομούσε τις συμβάσεις του κινηματογράφου.
Η Ζωή και η Τέχνη του
Το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο η ιστορία ενός ανθρώπου, αλλά και η αφήγηση μιας εποχής, μιας κοινωνίας και ενός πολιτισμού γεμάτου αντιφάσεις. Ο Μπουνιουέλ ξεκινά την αφήγηση με την αίσθηση του παράξενου και του τραγικού, συνδυάζοντας το προσωπικό του ταξίδι με τις ιστορικές, πολιτικές και πολιτιστικές συνθήκες της Ισπανίας του 20ού αιώνα. Η παιδική του ηλικία, η αριστοκρατική του ανατροφή και η επαναστατική του δράση, πέρα από κάθε νόρμα, που ανέπτυξε από νωρίς, αλληλοσυμπληρώνονται και δημιουργούν τον άνθρωπο που μετέτρεψε τον κινηματογράφο σε μία μορφή τέχνης που αμφισβητούσε τα πάντα.
Ο Μπουνιουέλ δεν διστάζει να εξετάσει τις αντιφάσεις της δικής του προσωπικότητας, να μιλήσει για την υποκρισία της θρησκείας, να εκθέσει την ένταση της σχέσης του με τους ανθρώπους γύρω του και, φυσικά, να αναλύσει τη δημιουργική του πορεία. Το βιβλίο είναι γεμάτο από σκέψεις για τη φύση της τέχνης και της ζωής, για τον τρόπο με τον οποίο η αριστερά και η δεξιά διαμορφώνουν τη σκέψη του, και για τις φιλοσοφικές και αισθητικές αναζητήσεις του.
Χιούμορ και η σαρκαστική ματιά
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του Μπουνιουέλ καθώς και του βιβλίου είναι το χιούμορ. Η ικανότητά του να βλέπει τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της ειρωνείας και του σαρκασμού είναι εμφανής σε κάθε σελίδα. Δεν φοβάται να γελάσει με τον ίδιο του τον εαυτό, ούτε να διακωμωδήσει τα πρόσωπα και τις καταστάσεις που συνάντησε στην πορεία της ζωής του. Αυτό το χιούμορ, που μερικές φορές γίνεται πικρό, είναι το ίδιο στοιχείο που διαπερνά και το κινηματογραφικό του έργο, κάνοντάς τον έναν από τους πιο ανατρεπτικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα.
Η πολιτική και ο ιδεολογικός αγώνας
Όμως, η πολιτική διάσταση του έργου του είναι επίσης πολύ σημαντική. Ο Μπουνιουέλ δεν περιορίζεται στο να αποτυπώσει τη δική του προσωπική πορεία· ταυτόχρονα, αναφέρεται στη θέση του καλλιτέχνη στην κοινωνία και την πολιτική στράτευσή του. Η Ισπανία του Φράνκο, η καταπίεση, ο αντιφασιστικός αγώνας και οι συγκρούσεις της εποχής αντανακλώνται μέσα από την αφήγηση του Μπουνιουέλ, δίνοντας στο βιβλίο μια βαθιά πολιτική διάσταση. Η εξιστόρηση της εμπειρίας του στον Ισπανικό Εμφύλιο, τις επαναστάσεις και τις ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, κάνει το βιβλίο όχι μόνο μια προσωπική ιστορία, αλλά και ένα κοινωνικό και πολιτικό σχόλιο.
Η τέχνη ως μέσο αποδόμησης της πραγματικότητας
Η τελευταία μου πνοή δεν είναι απλώς ένα αυτοβιογραφικό έργο. Είναι μια βαθιά φιλοσοφική και καλλιτεχνική διαδρομή. Ο Μπουνιουέλ αναλύει με εξαιρετική διαύγεια το ρόλο του κινηματογράφου και της τέχνης γενικότερα στην αποδόμηση της πραγματικότητας και τη δημιουργία ενός κόσμου όπου οι νόρμες και οι κοινωνικές προσδοκίες ανατρέπονται συνεχώς. Είναι ένα βιβλίο που αποδεικνύει την πίστη του Μπουνιουέλ στην ανάγκη για αντιπαράθεση με τα έθιμα, την παράδοση και τις εδραιωμένες αξίες.
Είναι ένα μοναδικό βιβλίο, γεμάτο από τις προσωπικές αποκαλύψεις ενός από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες του 20ού αιώνα, και ταυτόχρονα μια ανατρεπτική, πολιτική και καλλιτεχνική μαρτυρία για την εποχή του. Μέσα από το χιούμορ, την ειρωνεία και την αυτοαναλυτική του ματιά, ο Μπουνιουέλ προσφέρει μια πολύπλευρη και αποκαλυπτική εικόνα του κόσμου που δημιούργησε και του τρόπου που εκείνος τον αντέστρεψε. Το βιβλίο είναι μια εξαιρετική συνεισφορά στην κατανόηση του Μπουνιουέλ ως ανθρώπου και δημιουργού, και αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για όσους επιθυμούν να κατανοήσουν τις ρίζες της καλλιτεχνικής του επανάστασης.
Το βιβλίο επανεκδόθηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΔΩΜΑ σε μετάφραση του Θάνου Σαμαρτζή.
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Ηθοποιός
Μάρτης 2025
