Ο Παναγιώτης Ξηρουχάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1977. Είναι Διδάκτωρ Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τραγουδιστής των Pornostroika dadaifi που εντάσσονται στο ZERO ARTISTIC MOVEMENT (Z.A.M) αλλά και συντάκτης του περιοδικού ZERO GEOGRAPHIC. Έχει γράψει τρία έργα επιστημονικής φαντασίας και δυστοπίας: Ο Έκτορας το 2065 (2008), Ευρώπη το 2085 (2011), Το Λυκόφως του τρόμου (2012). Εγώ τον συνάντησα με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο, Θα Έρθουμε για σας.
Β.Μ: Γράφεις ότι «ο καθρέφτης απορροφούσε την αλήθεια της ανθρώπινης ύπαρξης» και καταλήγεις λέγοντας ότι « οι καθρέφτες ανέδειξαν την απανθρωπιά που βρισκόταν καμουφλαρισμένη στη βάση της κοινωνίας». Τελικά πώς μπορεί να μετατοπιστεί ο άνθρωπος ούτως ώστε να γίνει πιο ανθρώπινος;
Π.Ξ: Χρησιμοποίησα τον καθρέφτη σαν ένα συμβολισμό, ο οποίος συμβολισμός απορροφά αυτό που κρύβουμε και εμείς υποσυνείδητα. Πολλοί άνθρωποι λόγω της προσπάθειας που κάνουν να προσαρμοστούν στην κοινωνία καταδικάζουνε μέσα στον ίδιο τους τον εαυτό ότι επαναστατικό έχουνε. Αυτή την υποχώρηση που κάνουν απέναντι σε ανθρώπινες αξίες, προκειμένου να επιβιώσουν, την θάβουν βαθειά μέσα τους, και πάρα πολλοί από αυτούς δεν κατανοούν καν ότι είναι υποταγμένοι και ψεύτικοι! Οπότε η άποψη μου είναι ότι πρέπει να πλησιάσουν πιο πολύ στο να είναι αληθινοί .Πρώτα από όλα να μην ξεπουληθούν, αλλά ακόμα και αν το κάνουν αυτό να έχουν τη γνώση ότι κάνουν τον συγκεκριμένο συμβιβασμό.
Β.Μ: Γράφεις «μόλις ξεμυτίσουν οι άνθρωποι από τα όριά τους διαλύονται, δεν δουλεύουν οι καθρέφτες στην ύπαιθρο». Τελικά μήπως η ύπαιθρος είναι μια λύση ή μια διέξοδος από την αποξενωμένη κοινωνία στην οποία ζούμε;
Π.Ξ: Θα σου μιλήσω ειλικρινά. Την ύπαιθρο την έβαλα σαν ένα εφεύρημα που θα βοηθούσε την πλοκή. Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν στην επιστροφή στη φύση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι την απορρίπτω. Απλά σε συμβολικό επίπεδο εννοούσα ότι κάποτε οι άνθρωποι ήταν πιο αληθινοί ζώντας πιο κοντά στη φύση. Επειδή ο πολιτισμός έχει παραχθεί μέσα στις πόλεις και οι καθρέφτες είναι ένα κομμάτι του, όταν απομακρύνεσαι από την πόλη και πας στην ύπαιθρο ξαναγίνεσαι λίγο πιο αληθινός. Αλλά αυτό επαναλαμβάνω μόνο σε συμβολικό επίπεδο. Δηλαδή μια επιστροφή στις ανθρώπινες αξίες μπορεί να γίνει και μέσα στις πόλεις.
Β.Μ: Διαβάζω «δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το σωματικό πόνο, από τη σωματική τιμωρία». Εσύ το έχεις βιώσει στο πετσί αυτό πολλές φορές λόγω των πολιτικών σου πεποιθήσεων. Τελικά αυτού του είδους η κρατική βία δυναμώνει τον άνθρωπο ή τον λυγά;
Π.Ξ: Πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσω ότι έχω δεχτεί τέτοιου είδους βία δυο τρεις φορές, αλλά υπάρχον άνθρωποι που έχουν περάσει πολύ περισσότερα. Φυλακίσεις, βασανισμούς και πάει λέγοντας. Σύμφωνα με τις προσωπικές εμπειρίες που είχα με αυτά που βλέπω γύρω μου και από αυτά που έχω διαβάσει, το σίγουρο είναι ότι η εξουσία καταφεύγει πιο εύκολα πλέον σε ειρηνική χειραγώγηση. Αλλά όταν κάποιος θέλει να σταματήσει να είναι απλά ένας αριθμός, όπως θα έλεγε και ο Ζαμιάτιν, τότε το κράτος θα δείξει το πραγματικό του πρόσωπο που είναι η σωματική βία. Πραγματικά δεν Υπάρχει τίποτα χειρότερο από αυτό.
Για παράδειγμα στην ταινία «Ο Άνεμος χορεύει το κριθάρι» ένας είδος βασανιστηρίου είναι ότι έβγαζαν τα νύχια από τους επαναστάτες. Επίσης στον πόλεμο της Αλγερίας οι Γάλλοι βασάνιζαν με ξύλο τους αντάρτες που συλλαμβάνανε το οποίο ανάγκασε την ίδια την επαναστατική οργάνωση της Αλγερίας να πει στους συντρόφους της ότι «έχετε μια μέρα να αντισταθείτε». Δηλαδή αυτό ήταν το όριο. Ήταν τόσο φρικτά τα βασανιστήρια που πίστευαν ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν παραπάνω. Αυτό δείχνει ότι τη σωματική βία δεν μπορεί να την ελέγξει, δεν μπορεί να την δεχτεί ο άνθρωπος. Όταν το κράτος λοιπόν καταφεύγει εκεί λίγοι είναι οι δυνατοί άνθρωποι που μπορούν να αντέξουν.
Τώρα εάν τον λυγά ή τον δυναμώνει αυτό εξαρτάται από τον άνθρωπο. Εάν έχεις δύναμη μέσα σου και πιστεύεις πάρα πολύ σε αυτά που πιστεύεις μπορεί να αντέξεις. Άλλοι σπάνε.
Παρόλα αυτά πιστεύω ότι το κράτος δεν το συμφέρει να καταφεύγει σε αυτές τις μεθόδους και ειδικά το «δημοκρατικό κράτος» και να πηγαίνει σε μεθόδους όπως είναι ο καταναλωτισμός, τα ψέματα των Μ.Μ.Ε και πάει λέγοντας. Το σίγουρο είναι πάντως ότι η βία, βία θα φέρει.
Β.Μ: Το έργο σου τελειώνει με τον ίδιο του τον τίτλο «θα έρθομε για σας». Ποιο είδος ανθρώπου θα έρθει για μας πάνω σε ατή τη γη; Υπάρχει αισιοδοξία ή πεσιμισμός;
Π.Ξ: Αυτό το βιβλίο είναι το πιο απαισιόδοξο που έχω γράψει. Προσπάθησα να αποκρυσταλλώσω εκείνη την εποχή. Δηλαδή την εποχή της παραίτησης που ο κόσμος σταμάτησε να διαδηλώνει. Ήταν έτοιμος ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. να αναλάβει την εξουσία και είχαμε περάσει πια στη φάση της αποχαύνωσης σαν λαός. Πάρα πολύς κόσμος έφυγε μετανάστης στο εξωτερικό και έβλεπα στα πάντα γύρω μου μια παραίτηση. Είναι ένα απαισιόδοξο βιβλίο αυτή είναι η αλήθεια. Όταν το έγραψα θεωρούσα ότι ήρθε η ώρα του Έλληνα να τιμωρηθεί για αυτή του την παραίτηση που κοίταζε ο καθένας την πάρτη του και δεν αντιδρούσε! Δυστυχώς μετά από τόσα χρόνια επιβεβαιώνομαι.
Β.Μ: Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του συγγραφέα αλλά και γενικότερα της τέχνης σε αυτήν τη δύσκολη εποχή που ζούμε;
Π.Ξ: Οι περισσότεροι καλλιτέχνες είναι ξεπουλημένοι. Αφού ακλουθούν ένα συγκεκριμένο σύστημα για να τους προωθήσει .Αυτό έχει σαν συνέπεια να μην είναι αντιδραστικοί. Οι άνθρωποι που δεν ακλουθούν αυτό το δρόμο έχουν πάρα πολλές δυσκολίες. Θα πω ένα τρομερό παράδειγμα από το βιβλίο το Haxley “Brave New World” στο οποίο ένας επαναστάτης στον οποίο δίνει κάτι το σύστημα και το δέχεται, αυτός τότε παύει να βλέπει το σύστημα τόσο αρνητικά. Οπότε ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να καταδεικνύει τα αρνητικά της κοινωνίας. Έτσι όπως έχει γίνει τώρα η κατάσταση ελάχιστοι το κάνουν ή το κάνουν κατόπιν εορτής. Δηλαδή έγινε μόδα ξαφνικά η κρίση και όλοι ασχολούνται με αυτό. Με ένα τρόπο επιφανειακό. Όταν όμως γεννιόταν αυτό το πράγμα το 2010,2011,2009,2008, για να μην πάμε το 2004 στους Ολυμπιακούς Αγώνες όλοι έκαναν τουμπεκίν ψιλοκομμένο. Ασχολούνταν με ότι μαλακία μπορείς να φανταστείς! Αυτό δείχνει όμως και πόσο σάπιο είναι αυτό το σύστημα. Πάντα θα υπάρχον βέβαια εξαιρέσεις!
Β.Μ: Ο Albert Camus είχε καταπιαστεί σε κάποιες το διαλέξεις με το θέμα: εάν η τέχνη αποτελεί απατηλή πολυτέλεια. Εσύ τι γνώμη έχεις γι’ αυτό;
Π.Ξ: Ο Καμύ επειδή είχε ζήσει την κατοχή στην Γαλλία αλλά και την επανάσταση στην Αλγερία η οποία είχε ένα εκατομμύριο νεκρούς έβλεπε τα πράγματα όπως είναι. Δηλαδή θα ασχολούνταν κανείς να διαβάσει ένα βιβλίο του στην Αλγερία; Δεν αλλάζει ο κόσμος απαραίτητα με την τέχνη απλά μπορείς να πεις ότι βελτιώνεται. Η αντίδραση πρέπει να είναι πρώτα και κύρια πολιτική. Δηλαδή η τέχνη όσο καλή και να είναι δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πολιτική βούληση που πρέπει ο κόσμος να έχει.
Β.Μ: Πώς εμπνέεσαι τα θέματα των βιβλίων σου;
Π.Ξ: Μου έρχεται απότομα μια ιδέα στο μυαλό και για μέρες ότι και να κάνω είναι στο υποσυνείδητο μου. Όλη η πλοκή, ακόμα και το τέλος τα έχω όλα μέσα στο κεφάλι μου. Όταν ξεκινώ να το γράφω σίγουρα κάνω διορθώσεις αλλά η κεντρική ιδέα δημιουργείτε στο μυαλό μου απότομα. Τώρα κάποιο γεγονός που με έχει εμπνεύσει ήταν στον «ΕΚΤΟΡΑ 2065» το 2000 στη Μυτιλήνη όταν ήμουν φοιτητής ακόμα. Η τότε κοπέλα μου είχε διαβάσει ένα βιβλίο, «το άρωμα» το οποίο το διάβασα και εγώ και δεν μου άρεσε καθόλου. Οπότε της λέω ότι εγώ μπορώ να γράψω καλύτερα. Έτσι έγραψα μια δυστοπία γιατί μιλώ για την διάλυση της Ευρώπης. Το δεύτερο μου βιβλίο το έγραψα όταν ήμουν φαντάρος και περνούσα πολύ άσχημα, τότε μου ήρθε σαν έμπνευση ο μανιακός Δον Κιχώτης. Το τελευταίο βιβλίο σου είπα και προηγούμενος ότι το έγραψα βλέποντας την κατάντια στην οποία είχε πέσει ο λαός εκείνη την εποχή.
Β.Μ: Πώς λειτουργεί ένας συγγραφέας όπως εσύ που είναι μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και το lifestyle;Αλλά και πώς μπορεί να προωθήσει το έργο του;
Π.Ξ: Εγώ προσπάθησα στην αρχή να εκδώσω τα βιβλία μέσω των εκδοτών αλλά μου ζητούσαν χρήματα τα οποία εγώ δεν είχα! Δηλαδή επί της ουσίας μου ζητούσαν να το εκδώσω εγώ! Βρήκα όμως κάποιους φίλους στη Μυτιλήνη που μου έκαναν μια πολύ καλή προσφορά (οι άνθρωποι επί της ουσίας δεν έβγαλαν τίποτα!) και έτσι ξεκίνησε η πρώτη έκδοση. Επειδή είδα ότι άρεσε και εγώ συνέχιζα να γράφω εμπιστεύτηκα ξανά αυτές τις εκδόσεις. Υπάρχον όμως και άλλοι τρόποι όπως μια εφημερίδα στα Χανιά «Ο Αγώνας της Κρήτης» που τα έχει βάλει σε σειρές όλα μου τα βιβλία. Επίσης να πω ότι τα έχω βάλει όλα στο διαδίκτυο δωρεάν, γιατί αυτή είναι η ιδεολογία μου, πιστεύω στην ελεύθερη τέχνη. Όμως εάν σου αρέσει ένας καλλιτέχνης πρέπει να τον στηρίξεις για να βγάλει τα προς το ζην και τα έξοδά του. Δεν είμαι τζαμπατζής, σε καμία των περιπτώσεων αλλά πιστεύω και στο free art δηλαδή δεν είναι κακό ένας καλλιτέχνης να δώσει, εάν μπορεί, το έργο του δωρεάν. Όταν είδα ότι τα βιβλία μου δεν μπορούσαν να εκδοθούν και ότι άρεσαν στον κόσμο αποφάσισα να τα διαθέσω σε αυτούς. Ούτως ή άλλως τα έξοδα μου δεν τα έβγαλα.
Συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Φωτογραφία
Σπύρος Μαστρογιαννάκης
Γενάρης 2017
Υ.Γ. Ευχαριστώ πολύ το βιβλιοπωλείο ΚΙΧΛΗ που μας παραχώρησε το χώρο για τη συνέντευξη.
