Σίγουρα όταν η μπάλα πάει στην κερκίδα μετά από σέντρα του εξρεμ είναι ένα «κακόγουστο» αστείο. Όμως ο Θάνος Σαρρής έστειλε την μπάλα στην κερκίδα και μάλλον έβαλε γκολ. Ένα βιβλίο «μανιφέστο», για το πώς το ποδόσφαιρο μπορεί να σωθεί από τη βρωμιά που ζέχνει!
(«Η μπάλα στην κερκίδα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΟΞΥ)
Β.Μ: Τι θα διαβάσει κάποιος στις σελίδες του (εξαιρετικού) βιβλίου «Η μπάλα στην κερκίδα»;
Καταρχάς σε ευχαριστώ για τα καλά λόγια και για το ενδιαφέρον. «Η μπάλα στην κερκίδα» αποτελεί ουσιαστικά ένα υβρίδιο έρευνας και μυθοπλασίας. Έχει πρωταγωνιστές τα παιδιά της εξέδρας, οπαδούς μιας μεγάλης αθηναϊκής ομάδας, οι οποίοι αποφάσισαν να κάνουν τη δική τους επανάσταση απέναντι στον ιδιοκτήτη που ελέγχει τον σύλλογό τους και τον εκμεταλλεύεται για προσωπικό και πολιτικό όφελος. Στόχος τους είναι να αναλάβουν την ιδιοκτησία, εφαρμόζοντας μοντέλο λαϊκής βάσης. Στην πορεία της προσπάθειας φυσικά συμβαίνουν πολλά, τα οποία και αποτελούν καθρέφτη του ελληνικού ποδοσφαιρικού παρασκηνίου. Η ιδέα είναι αφενός να αναδειχθεί ρεαλιστικά και με βάση την έρευνα ένας διαφορετικός τρόπος ιδιοκτησίας ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου, που στην καρδιά πολλών ανθρώπων είναι κάτι παραπάνω από μια ομάδα, από την άλλη μέσω της πλοκής και των πρωταγωνιστών να προκύψει κάτι «ζωντανό» για τον αναγνώστη, το οποίο παράλληλα θυμίζει πρόσωπα και καταστάσεις στο ελληνικό ποδόσφαιρο και στην ελληνική κοινωνία.
Β.Μ: Ποια ανάγκη σε ώθησε να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο με ένα τόσο «εξτρεμιστικό» θέμα;
Μελετώ εδώ και αρκετά χρόνια τα μοντέλα διοίκησης που βασίζονται στον κόσμο των ομάδων, ενώ παρακολουθώ από κοντά τις εξελίξεις στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά και στο οπαδικό κίνημα. Πίστεψε με, στο εξωτερικό δεν είναι καθόλου εξτρεμιστικό. Έχω κάνει αρκετές συζητήσεις τα τελευταία χρόνια με ανθρώπους που έχουν βιώσει το fan ownership άμεσα ή έμμεσα και είχα ξεκινήσει πριν καιρό να συγκεντρώνω στοιχεία, να ερμηνεύω καταστάσεις, να καταλαβαίνω καλύτερα πράγματα που στην αρχή μου φαινόνταν τόσο ξένα. Έχοντας μπουχτίσει από την τοξικότητα στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αναρωτήθηκα κάποια στιγμή αν θα μπορούσε ένα αντίστοιχο μοντέλο να εφαρμοστεί με επιτυχία και διάρκεια στα δικά μας δεδομένα και ποιοι θα του έβαζαν εμπόδια. Το ερώτημα αυτό γέννησε το βιβλίο, το οποίο δίνει έμφαση και σε αυτά ακριβώς τα «δεδομένα» που κάνουν το εγχείρημα να φαντάζει για κάποιους ουτοπικό.
Β.Μ: Το συγκεκριμένο εγχείρημα βρίσκει γόνιμο έδαφος σε προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες ,Αγγλία (Γουίμπλετον), Ιρλανδία (Κόρκ Σίτι), Γερμανία (Σάλκε),μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα του 2020; Σε μια κοινωνία που κατά τη γνώμη μου δυσκολεύεται ακόμα και στο να δημιουργήσει συλλογικότητες!
Νομίζω πως τελικά δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση σε αυτό. Δεν είναι «ναι» ή «όχι». Η νοοτροπία, στην οποία στέκεσαι, αλλά και το θεσμικό/νομικό πλαίσιο σίγουρα αποτελούν σημαντικά εμπόδια, αλλά δεν μπορώ να δεχθώ ότι από τη στιγμή που ένα αντίστοιχο εγχείρημα οργανωνόταν μεθοδικά, πατούσε σε γερά θεμέλια και απευθυνόταν ανοιχτά σε όλη την κοινωνία του γηπέδου που υποστηρίζει μια ομάδα, σώνει και καλά δεν θα είχε τύχη. Κυρίως, από τη στιγμή που κάποιες φορές αποτελεί μονόδρομο για την επιβίωση. Προσωπικά, θεωρώ πως σε επαρχιακές ομάδες που διατηρούν ακόμα μια σύνδεση με την τοπική κοινωνία και έχουν «καεί» στο πρόσφατο παρελθόν από ιδιοκτήτες- φαντάσματα, θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δοκιμαστεί.
Β.Μ: Τι θα γίνει εάν όλοι οι οπαδοί σκεφτούν με αυτόν τον τρόπο, αναζητώντας δηλαδή διοικήσεις δημοκρατικά εκλεγμένες που δεν έχουν στόχο το κέρδος, δημιουργώντας ποδοσφαιρικούς συλλόγους λαϊκής βάσης και αυτοοργανωμένους από τα κάτω;
Φαντάζομαι πως θα έχουμε το ποδόσφαιρο που όλοι ονειρευόμαστε! Τις κερκίδες που νοσταλγούμε από τα παιδικά μας χρόνια, όταν η δική μας αντίληψη δεν είχε μολυνθεί από τα κακώς κείμενα που γνωρίσαμε στη συνέχεια, αλλά και η όλη ατμόσφαιρα ήταν περισσότερο ρομαντική. Το κέρδος είναι πάντα στόχος σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, όμως είναι θέμα οπτικής. Για τον αγνό κόσμο, κέρδος είναι η εξέλιξη του συλλόγου σε ένα υγιές περιβάλλον και όχι το πώς θα αποκομίσει ένας άνθρωπος περισσότερα χρήματα ή θα αποκτήσει ιδιωτικό στρατό και ένα μεγάλο μέσο επιρροής. Το ερώτημά σου πάντως δεν αφορά μόνο το ποδόσφαιρο, αλλά ολόκληρη την κοινωνία.
Β.Μ: Έχει ξεκινήσει μια κουβέντα γύρω από το θέμα, με αφορμή το βιβλίο σου, στην οποία συμμετέχουν και οι πρωταγωνιστές του αθλήματος, οι ποδοσφαιριστές. Μεταφέρω τα λόγια του Γιώργου Μπαντή(πρόεδρος ΠΣΑΠ): «ονειρεύομαι την ομάδα μου, τον ΗΡΑΚΛΗ ομάδα λαϊκής βάσης αυτοοργανωμένη από τα κάτω». Πόσο σημαντικό είναι ότι και οι ίδιοι οι ποδοσφαιριστές σκέφτονται πλέον το συγκεκριμένο ζήτημα;Για μένα είναι το μεγαλύτερο κέρδος του βιβλίου. Ο Γιώργος, ο οποίος έχει και θεσμικό ρόλο ως πρόεδρος του ΠΣΑΠ, έκατσε και κατέγραψε όλες τις περιπτώσεις που το μοντέλο του μεγαλοπαράγοντα οδήγησε μια ομάδα σε χρεοκοπία, ως αντιπαραβολή στα δύο μοντέλα λαϊκής βάσης που δεν μακροημέρευσαν στην Ελλάδα. Αρκετά ακόμα παιδιά από το ποδόσφαιρο έχουν μιλήσει για το βιβλίο σε παρουσιάσεις-συζητήσεις, ή έχουν βρεθεί στο ακροατήριο ακούγοντας και εκφράζοντας απόψεις για το θέμα. Καταλαβαίνουν και οι ίδιοι, που ζουν καθημερινά το παιχνίδι, που έχουν βιώσει δυσάρεστες εκπλήξεις και εκβιαστικά διλήμματα από τυχοδιώκτες προέδρους και ιδιοκτήτες, πως τα πράγματα μπορούν να είναι διαφορετικά αν το κίνητρο δεν είναι το ατομικό, αλλά το συλλογικό κέρδος. Και τους φαίνεται πολύ ενδιαφέρον τόσο το εγχείρημα αυτό καθεαυτό, όσο και οι χαρακτήρες που αναπτύσσονται στο βιβλίο και οι καταστάσεις που περιγράφει.
Β.Μ.: Πέρα από τις ομάδες (όπου κατά τη γνώμη μου τα οφέλη είναι τεράστια) τι όφελος θα έχει το ίδιο το άθλημα;
Επέλεξα να είναι η φράση του Τζοκ Στέιν το πρώτο που αντικρίζει ο αναγνώστης, ανοίγοντας το βιβλίο: «Το ποδόσφαιρο χωρίς τους οπαδούς είναι ένα τίποτα». Δεν μπορεί να υπάρχει παιχνίδι, χωρίς τον κόσμο. Και από τη στιγμή που γεννήθηκε ως άθλημα της εργατικής τάξης, ο τρόπος που εκείνοι που το διαφεντεύουν αποκλείουν τα λαϊκά στρώματα αποτελεί χτύπημα στο dna του. Επομένως αν το παιχνίδι καταφέρει ποτέ να επιστρέψει σε αυτούς που του δίνουν λόγο ύπαρξης, το όφελος θα είναι τεράστιο.
Β.Μ: Τελικά μπορούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα που θέτει και ο Χρίστος Χαραλαμπόπουλος, «ποιος ελέγχει το παιχνίδι»;
Το ερώτημα του Χρίστου, ο οποίος μου έκανε την τιμή να γράψει την εισαγωγή στο βιβλίο, νομίζω πως είναι ρητορικό. Για μένα είναι ξεκάθαρο πως το παιχνίδι ελέγχεται από δυνάμεις, οι οποίες δεν έχουν καμιά σχέση με τις αξίες και το πραγματικό νόημά του. Δεν ξέρω αν υπάρχει τρόπος αυτό να αλλάξει. Αν όμως δεν μπορούμε να αλλάξουμε το σύστημα, αξίζει, όπως έλεγε ο Χρόνης Μίσσιος, να αγωνιστούμε για να μην μας αλλάξει αυτό.
Ο Θάνος Σαρρής γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Πάρο. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακό στις Σπουδές Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πολιτικό της Νομικής. Έχει δουλέψει σε αρκετά ΜΜΕ. Λατρεύει τα ταξίδια σε ποδοσφαιρικές γειτονιές του εξωτερικού και θυμάται την ατμόσφαιρα του γηπέδου σχεδόν απ΄ όταν θυμάται τον εαυτό του.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Οι καλές μέρες ανήκουν πια στο παρελθόν για τους οπαδούς των “μοβ”. Ο πολλά υποσχόμενος μεγαλοεπενδυτής χρησιμοποίησε τον κόσμο της ομάδας για τα προσωπικά του συμφέροντα και όταν ένα κομμάτι της εξέδρας προσπάθησε να αντιδράσει βρέθηκε απέναντι σ’ εκείνους που μέχρι πρόσφατα ξελαρυγγιάζονταν μαζί στα παγωμένη τσιμέντα.Αλλά οι οπαδοί δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη. Αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και οραματίζονται ένα δημοκρατικό μοντέλο διοίκησης με μοναδικό ιδιοκτήτη της ομάδας τον κόσμο. Παρά το διεφθαρμένο παιχνίδι των ΜΜΕ, των πολιτικών και των αθλητικών παραγόντων, η σπίθα γίνεται φλόγα και οι επαφές με ομάδες του εξωτερικού που τα κατάφεραν δημιουργούν τη βάση κόντρα σε όλους και σε όλα. Θα καταφέρουν τα παιδιά της κερκίδας να γράψουν ιστορία;
Ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε έρευνα, με διαλόγους και πρωταγωνιστές που είναι ή θα μπορούσαν να είναι αληθινοί…
Συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Γενάρης 2020
