16 Οκτώβρη 1968 Ολυμπιακοί αγώνες στο Μεξικό. Ο Tommie Smith και ο John Carlos έχουν μόλις κερδίσει το χρυσό και χάλκινο μετάλλιο αντίστοιχα στα 200 μέτρα ενώ ο Αυστραλός Perer Norman κατετάγη δεύτερος.
Οι αθλητές παραλαμβάνουν τα μετάλλιά τους και οι 2 Αμερικανοί χωρίς παπούτσια φορώντας μαύρες κάλτσες για να δείξουν τη φτώχεια των μαύρων, υψώνουν τα γάντια τους στον αέρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας και συμπαράστασης προς τη μαύρη κοινότητα αθλητική και μη.
Μάλιστα ο Carlos είχε ανοιχτό το φερμουάρ του πάνω μέρους της στολής του ως σύμβολο στήριξης στους εργάτες κι ένα περιδέραιο “για όλους εκείνους που σκοτώθηκαν κρεμάστηκαν περάστηκαν με πίσσα και πούπουλα και κανείς δεν τους θρήνησε. Αλλά και γι’ αυτούς που πετάχτηκαν στον ειρηνικό” (αναφερόμενος στο δουλεμπόριο). Και οι 3 φορούσαν σήματα του Ολυμπιακού Πρότζεκτ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο ιδρυτής του πρότζεκτ αυτού ο Harry Edwards είχε μάλιστα προτρέψει τους αθλητές να μποϊκοτάρουν τους αγώνες. Ο Norman ήταν αυτός που πρότεινε στον Carlos να φορέσει το αριστερό γάντι του Smith καθώς είχε ξεχάσει το δικό του στο Ολυμπιακό Χωριό. Γι’ αυτό και δεν ύψωσε το δεξί όπως συνηθίζεται σε αυτό το Salute αλλά το αριστερό. Έμειναν με τα χέρια υψωμένα από την αρχή ως το τέλος της Αστερόεσσας. Τη διάσημη φωτογραφία τράβηξε ο John Dominis. Ο Smith είπε αργότερα ότι η πράξη έγινε και για την έλλειψη μαύρων βοηθών προπονητή, για την αφαίρεση του τίτλου του Muhammad Ali, για την μη παροχή δυνατότητας σε μαύρους να στεγαστούν κατάλληλα οι ίδιοι και οι οικογένειές τους και την αδυναμία τους να σπουδάσουν στα καλύτερα κολέγια.
Ο πρόεδρος της ΔΟΕ ο Avery Brundage Αμερικανός κι ο ίδιος αντέδρασε ζητώντας να αποβληθούν οι 2 αθλητές από τους αγώνες απειλώντας να διώξει όλη την ομάδα στίβου, η ΑΟΕ αρνήθηκε. Τελικά έφυγαν αλλά δεν τους ζητήθηκε να επιστρέψουν τα μετάλλιά τους. Ένας εκπρόσωπος της ΔΟΕ χαρακτήρισε την πράξη τους εσκεμμένη και βίαιη παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του Ολυμπισμού. Τουλάχιστον περίεργο θα έλεγε κανείς ότι ο ίδιος ο Brundage όπως δυστυχώς κι ο Pierre de Coubertin ο εμπνευστής της αναβίωσης των αγώνων δεν είχαν κανένα πρόβλημα με τη διεξαγωγή τους στο ναζιστικό Βερολίνο το 1936. Οι Carlos και Smith έδειξαν τι σημαίνει να αγωνίζεσαι για ένα καλύτερο μέλλον. Και όταν ο Norman πέθανε από ανακοπή το 2006 δεν τον ξέχασαν κάνοντας το ταξίδι για να βρεθούν εκεί.
Άλλοι αθλητές που έκαναν κινήσεις για ίδιους ή άλλους λόγους όπως ο Chris Jackson, ο Ali, ο Colin Kaepernick στηρίχτηκαν πολύ μετά από τις πράξεις τους, ενώ κατά τη διάρκειά τους καθόλου ή και πολεμήθηκαν. Ο Oscar Robertson λίγο μετά πάλεψε μόνος του για δικαιώματα παικτών φτάνοντας στα δικαστήρια την ίδια τη λίγκα. Αν δεν ήταν αυτοί οι αθλητές και ειδικά οι 2 στους οποίους αναφερθήκαμε ίσως ο αθλητισμός να παρέμενε ακόμα το ίδιο σκοτεινός με τότε.
Το αν ήταν κίνηση υπέρ της μαύρης δύναμης ή κίνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει ίσως κάποια σημασία να ερευνηθεί. Αλλά για μας το black power είναι διαφορετικό από το black supremacy. Δε νομίζω ότι εξισώνει τους ανθρώπους και τον αγώνα τους με τα αντίστοιχα white supremacy την ΚΚΚ και άλλα εκτρώματα. 53 χρόνια πριν κάποιοι βροντοφώναξαν για αδικία χωρίς καν να χρειαστεί να μιλήσουν. Ακόμα βέβαια έχουμε πολύ δρόμο ώστε να μην υπάρξει ξανά ούτε καμία Breonna ούτε κανένας George λιγότερος ούτε άλλα συμβάντα σαν αυτό του Jacob Blake.
All lives can’t matter until black lives matter.
Γιώργος Διαλυνας