…Πέθανε στις 13 Απρίλη 2009 στη Βαρκελώνη στα 87 του χρόνια ο Abel Paz…
Συνάντησα πρώτη φορά τον Abel Paz τον Γενάρη του 1996, στο Παρίσι, στην 5η συνάντηση του ευρωπαϊκού δικτύου αλληλεγγύης στους Ζαπατίστας.[1]
Γάλλοι σύντροφοι είχαν προειδοποιήσει για την μεγάλη οξυδέρκεια και το χιούμορ του, αλλά και για το πόσο του άρεσε να προκαλεί τους συνομιλητές του… Πράγματι, διαπιστώνοντας στα λεγόμενα συνομιλητή έναν κάποιο θαυμασμό προς την ένοπλη δράση, ο Abel Paz ανοίγει μια συζήτηση για τη σημασία της πολιτικής ανυπακοής του Γκάντι· λίγο μετά, αντιμέτωπος με νεαρό που διατεινόταν ότι «έκανε αναρχοσυνδικαλισμό στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου», του προτείνει να δεθεί με εκρηκτικά στην κεντρική κολώνα του φουαγιέ του κτηρίου και να ανατιναχτεί “για να κάνει καλό στον εαυτό του, στο φοιτητικό κίνημα και στον αναρχοσυνδικαλισμό”. Η σύντομη συνάντηση κλείνει με μια πρόσκληση σε όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες για φιλοξενία στο σπίτι του στη Βαρκελώνη.
Παίρνεις το μετρό από τη στάση Liceu, στην αρχή της Ramblas, κοντά στη λαϊκή αγορά, τη Boqueria. Σε τέσσερις στάσεις φτάνεις στη στάση Fontana, κατεβαίνεις, τρεις δρόμους πιο πάνω είναι η carrer de Verdi.
Γειτονιά Gràcia, Βαρκελώνη. Για τους τουρίστες γνωστή για το πάρκο Güell, που σχεδίασε ο Gaudí. Λίγο πιο κάτω, μια από τις πιο ιστορικές καταλήψεις της Βαρκελώνης, η Kasa de la Muntanya. Για πάρα πολύ κόσμο η Gràcia είναι γνωστή για το σπίτι του Abel Paz, του Diego (το πραγματικό του όνομα)… Μια φιλόξενη γωνιά για νέους και μεγαλύτερους συντρόφους και συντρόφισσες από όλη την Ευρώπη… βιβλία παντού, μια μικρή βιβλιοθήκη ακόμα και μέσα στην τουαλέτα. Τσιγάρα και τασάκια σε κάθε γωνιά. Έχει καρκίνο στο φάρυγγα, αλλά καπνίζει «Ducados». Χαρτιά, αφίσες, σημειώσεις, προκηρύξεις. Κόσμος πηγαινοέρχεται συνεχώς. Ένα σπίτι – κοινωνικό κέντρο… Κάποια στιγμή, του γίνεται η πρόταση να έρθει στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1996 για τα 60 χρόνια από την ισπανική επανάσταση. Δέχεται και προτείνει να μεταφραστεί στα ελληνικά το βιβλίο του “ταξίδι στο παρελθόν” (Viaje al pasado).
Ιούνιος 1996, Θεσσαλονίκη. Το ταξίδι στο παρελθόν έχει μόλις τυπωθεί, ο Diego φτάνει στο αεροδρόμιο μετά από εκδηλώσεις στη Γαλλία και την Ιταλία κι ένα ταξίδι στην Ουτοπία ξεκινάει. Πρώτος σταθμός, το αείμνηστο «τριήμερο των ραδιοφώνων». Περιμένοντας να ξεκινήσει η εκδήλωση, ο Diego γνωρίζεται με όσο περισσότερες και περισσότερους μπορεί, και φυσικά με τον μπαρμπα-Γιάννη τον Ταμτάκο που τον χαιρετά με την χαρακτηριστική του εγκαρδιότητα και σεμνότητα και ξεκινά να του λέει την ιστορία του: «…το ’36 ξέραμε βέβαια αρκετά πράγματα για την κατάσταση στην Ισπανία, αλλά τότε στην ελλάδα δεν υπήρχαν αναρχικοί, εγώ συμμετείχα σε μια διεθνιστική κομμουνιστική οργάνωση…»
«Τί; έγινες αναρχικός στα γεράματα;» τον διακόπτει ο Diego για να τον πειράξει, «εγώ ήμουν από παιδί αναρχικός, οι παππούδες μου ήταν αναρχικοί, το ίδιο κι οι γονείς μου, εγώ γεννήθηκα αναρχικός!»
«ε, ας μας πει τον τρόπο ο σύντροφος να φτιάχνουμε αναρχικούς του σωλήνα…». Ο προβοκάτορας Diego βρίσκει το δάσκαλό του.
Στην εκδήλωση που ακολουθεί, ο Diego αναφέρεται κύρια στις απελευθερωτικές ιδέες, πρακτικές και θεσμούς που προηγήθηκαν του «σύντομου καλοκαιριού της αναρχίας». Θες από υπερβάλλοντα σεβασμό, θες από ημι-καταναλωτική παρακολούθηση, οι ερωτήσεις που ακολούθησαν ήταν λιγοστές και η εκδήλωση τελείωσε με βιντεοπροβολή.
Κανα-δυό μέρες μετά, ενώ ετοιμαζόμαστε να πάμε στην Κοζάνη για την εκδήλωση που έχει προγραμματιστεί στο αυτόνομο στέκι, δεχόμαστε ένα τηλεφώνημα από δημοσιογράφο της «Ελευθεροτυπίας» ο οποίος ενδιαφέρεται για μια συνέντευξη.
«Έχω βαρεθεί να με παρουσιάζουν σαν βροντόσαυρο της επανάστασης, εμένα θα με ενδιέφερε να μιλήσω για να προωθήσω την υπόθεση των ζαπατίστας, πιστεύεις ότι αυτό θα βοηθούσε;» «Στην Ελλάδα υπάρχει γενική αποδοχή των ζαπατίστας, δεν θα προσέθετε τίποτα παραπάνω μια συνέντευξη σε εφημερίδα…» «Πες τους ότι δεν ενδιαφέρομαι για τη συνέντευξη». Η εκδήλωση στην Κοζάνη πραγματοποιείται σε πολύ συντροφικό κλίμα, παρόλο που το ακροατήριο προέρχεται από διάφορους πολιτικούς χώρους και κλείνει με λογοπαίγνια για την Πολωνία, όπου είχαν εξοριστεί οι γονείς ενός από τους παρισταμένους (ο οποίος δηλώνει κομμουνιστής) και τους «πολωνούς», όπως αποκαλούσαν στην υπόλοιπη Ισπανία τους καταλανούς, λόγω της βαρειάς προφοράς τους.
Ιούνιος 1996, Αθήνα. Πάνω από 500 άτομα στο αίθριο του Πολυτεχνείου. Ο Diego επαναλαμβάνει αυτά που είχε ήδη πει στις προηγούμενες εκδηλώσεις, για την αλληλεγγύη ως βάση της επανάστασης της καθημερινής ζωής, για την ελευθεριακή κουλτούρα, την αυτοοργάνωση και την αλληλοβοήθεια που επί δεκαετίες προετοίμαζαν αυτό που έμεινε γνωστό ως το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, για την επανάσταση όχι ως μια στιγμιαία έκρηξη αλλά ως διαρκή διαδικασία απελευθέρωσης σχέσεων, χώρων και δομών, απελευθέρωσης πάνω απ’ όλα του πνεύματος, της φαντασίας και της ψυχής. Το ακροατήριο στην Αθήνα είναι πιο σκληρό: «τί έγινε με την προδοσία της CNT; Τί έγινε με τους αναρχικούς υπουργούς;» O Diego σηκώνεται να φύγει αγανακτισμένος (θα μπορούσε εύκολα να κάνει επίδειξη επαναστατικότητας, αφού η ομάδα στην οποία συμμετείχε είχε εναντιωθεί δημόσια στη συμμετοχή της CNT στην κυβέρνηση). Επιστρέφει μετά από παρακάλια για να υπερασπιστεί την ελευθεριακή επανάσταση στην Ισπανία… «Με αυτό που ρωτάτε, δείχνετε ότι δεν έχετε καταλάβει τι είναι η επανάσταση. Θέλετε να μιλάμε για όπλα και για μάχες, για ήρωες και προδότες. Η επανάσταση δεν ήταν ο πόλεμος στην Αραγωνία. Υποχρεωθήκαμε να πολεμήσουμε γιατί μας χτυπούσε ο παγκόσμιος καπιταλισμός και ο φασισμός ενώ η γαλλική εργατική τάξη έκανε διακοπές μετ’ αποδοχών. Η επανάσταση ήταν οι άντρες κι οι γυναίκες που έκαναν πραγματικότητα την ουτοπία. Ήταν οι δεκαετίες αγώνων. Αν θέλετε να πεθάνετε μπορείτε να το κάνετε οποτεδήποτε, εμένα με ενδιέφερε η ζωή. Θα μπορούσα να σας μιλήσω για τα χρόνια που πέρασα στη φυλακή, για τους συντρόφους και τις συντρόφισσες που σκοτώθηκαν. Δεν είναι ο θάνατος που με γοητεύει αλλά η ζωή, γι’ αυτό μιλάω για την επανάσταση».
Κάποιος σύντροφος ζητάει να μας μιλήσει ο Diego για τον έρωτα στην επαναστατημένη Ισπανία. Κάποιοι κάνουν νόημα να μην μεταφραστεί η ερώτηση. Ο Diego απαντά ενθουσιασμένος: «επιτέλους μια ενδιαφέρουσα ερώτηση». Αφού αναφέρεται στην απελευθέρωση από τον υποκριτικό πουριτανισμό της εκκλησίας και στη δράση των mujeres libres για τη γυναικεία απελευθέρωση μιλάει για τη σημερινή εικόνα της ελευθερίας στον έρωτα: «Ο δονζουανισμός σημαίνει να έχεις έναν τρόπο για να γοητεύεις χιλιάδες ερωτικούς συντρόφους. Το θέμα είναι να βρίσκεις χίλιους τρόπους για να γοητεύεις τον σύντροφο ή την συντρόφισσά σου, το πάθος ενάντια στη ρουτίνα». Και αναφέρεται ιδιαίτερα στους πλατωνικούς έρωτες που είχε ζήσει σαν παιδί. Ο αναρχικός μοιάζει με αυτό το είδος ερωτευμένου: η ποίηση και η φαντασία, το πάθος για την ουτοπία που πρέπει να γίνει πράξη κυριεύουν τη ζωή του και όχι ο ντετερμινιστικός υλισμός των μαρξιστών.
Ιούνιος 1996, Ηράκλειο. Οι φιλόξενοι σύντροφοι από την Κρήτη αποφασίζουν μεταξύ άλλων να μας ξεναγήσουν στην Κνωσσό. Ο προβοκάτορας Diego ξαναχτυπά: υποδυόμενος τον ξεναγό πλησιάζει μια ομάδα τουριστών και τους αφηγείται πως στην αίθουσα του θρόνου έγινε η παράδοση του νησιού από τον διοκητή των ναζί στους αντάρτες. Μετά από μια επιτυχημένη εκδήλωση, φιλική συζήτηση με τους συντρόφους: «Νομίζετε ότι τότε ήταν πιο δύσκολο. Όμως τότε η ζωή είχε νόημα, εμείς δίναμε νόημα στη ζωή. Ναι, είχε φυλακές, νεκρούς, εξορίες. Αλλά είχε και ζωή. Και μην ξεχνάτε, ζήσαμε εκείνους τους τρεις μήνες του καλοκαιριού του ’36.
Ηττηθήκαμε γιατί δεν υπήρξε διεθνής αλληλεγγύη. Αλλά εμείς είχαμε ζήσαμε εκείνο το καλοκαίρι. Και γι΄αυτό αντέξαμε όλα όσα ακολούθησαν. Τώρα είναι πολύ πιο δύσκολα, μπορείς να χάσεις το μυαλό σου και αν όχι αυτό, την ανθρωπιά σου και τον εαυτό σου, να ξεχάσεις για πιο λόγο έγινες αναρχικός, για πιο λόγο είσαι αναρχικός. Για να αντέχεις πρέπει να έχεις ηθική αναρχικού, κριτική σιτουασιονιστή και χιούμορ σουρρεαλιστή… ». Με την ευκαιρία, αφηγείται πως δεν συνάντησε τον Debord. Tο βιβλίο για τον Ντουρρούτι και η «Κοινωνία του θεάματος» είχαν κυκλοφορήσει στο Παρίσι την ίδια περίοδο και είχαν παρόμοια απήχηση. Μια μέρα κάποιος τον επισκέφτηκε λέγοντάς του «ο Debord θέλει να σε συναντήσει». «Ας έρθει…». «Θέλει εσύ να πας». Μετά από κάποιες ημέρες αντιμαχίας για το ποιος θα πήγαινε σε ποιον, η πρόσκληση έμεινε στον αέρα. Η συνάντηση δεν έγινε ποτέ. Παρεμπιπτόντως, ο Diego προτιμά τον Vaneigem.
Η εκδρομή στα Ανώγεια (όπου δεν έχασε την ευκαιρία να αστειευτεί με τους μαυροπουκαμισάδες για τα όπλα) θα του μείνει αξέχαστη, για αρκετά χρόνια μετά συζητούσε την ιδέα να επισκεφθεί ξανά την Κρήτη.
Ιούνιος 1996, Λιόσια. Σύντροφοι και συντρόφισσες από την Αθήνα έχουν οργανώσει μια εκδήλωση γειτονιάς. Ο Diego, αφού αναφέρει με συντομία πως οι ομάδες γειτονιάς, η αλληλοβοήθεια, η αλληλεγγύη, ήταν η ραχοκοκαλιά που κράτησε το ελευθεριακό κίνημα στα χρόνια του Φράνκο, μας λέει πως δεν έχει κάτι άλλο να πει. Βρίσκεται σε μια συνέλευση γειτονιάς. Ήρθε για να ακούσει. Μετά από κάποιες στιγμές σιωπής, ακολουθεί μια εμπεριστατωμένη εισήγηση από κάποιον σύντροφο. Ο Diego σχολιάζει δεικτικά ότι παρόλο που γενικά συμφωνεί με όσα ειπώθηκαν, δεν καταλαβαίνει το λόγο: «ήρθα σε μια συνέλευση γειτονιάς, όχι σε μια συνέλευση αναρχικών. Είναι μια συνέλευση που πρέπει να γίνεται τακτικά, όπου οι γείτονες να μπορούν να μιλάνε για τα προβλήματά τους, εκτός αν δεν έχετε προβλήματα, οπότε πάμε όλοι μαζί να πιούμε κάτι».
Τον Ιούλιο του 1997 πραγματοποιήθηκε σε διάφορες ισπανικές πόλεις η 2η Διηπειρωτική Συνάντηση για την Ανθρωπότητα κι Ενάντια στο Νεοφιλελευθερισμό.
Ο Diego βρισκόταν σε πλήρη δραστηριότητα: πέρα από τις εκδηλώσεις και τις ομιλίες, τη χρονιά που πέρασε είχε κυκλοφορήσει ένα πεντάγλωσσο (ισπανικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, γαλλικά) φωτογραφικό άλμπουμ για τον Ντουρρούτι (κοινό έργο των εκδόσεων Anselmo Lorenzo, Active/Beastie, Nautilus, Zero in Condotta και L’Insomniaque), είχε συμμετάσχει στην παραγωγή ενός διπλού μουσικού CD με την «Collectif pour un autre futur» (κυκλοφορία: Παρίσι, 20/11/1996) και ετοίμαζε ένα βίντεο βασισμένο στο βιβλίο του «Ο Ντουρρούτι στην ισπανική επανάσταση» (κυκλοφόρησε το 1998, από το Ίδρυμα Anselmo Lorenzo – διάρκεια 55 λεπτά).
Συναντιόμαστε ξανά στο φιλόξενο σπίτι του στη Gràcia. Ο Diego είναι απογοητευμένος από την τροπή της αλληλεγγύης στους ζαπατίστας: το ακατέργαστο και πολλά υποσχόμενο δυναμικό είχε μετατραπεί σε ένα συνονθύλευμα κυριαρχούμενο από την γραφειοκρατική παραδοσιακή αριστερά ή από ομάδες που έδιναν μεγαλύτερη βαρύτητα στον εντυπωσιασμό, όπως π.χ. οι Ya Basta, από το κοινωνικό κέντρο Leoncavallo στο Μιλάνο (η απήχηση των Ya Basta που αργότερα εξελίχθηκαν στους Tute Bianche ήταν πράγματι εντυπωσιακή: ένα μήνα πριν, με πρωτοβουλία των Ya Basta 2000 ιταλοί αυτόνομοι είχαν καταλάβει ένα τρένο για να φτάσουν στην 1η ευρωπορεία, στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στο Άμστερνταμ – Ιούνιος 1997).
Μετά το τέλος της διειπηρωτικής, στο κατειλημμένο αγρόκτημα El Indiano, στην Ανδαλουσία, μέλη αγροτικών ενώσεων από την Ινδία και από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) από τη Βραζιλία συναντιούνται με αυτόνομους κι αντιεξουσιαστές από την Ευρώπη (Γερμανία, Ελβετία και Ολλανδία) και αποφασίζουν της συγκρότηση της PGA. [2]
Τελευταία φορά συνάντησα τον Diego τον Αύγουστο του 2001, μετά τα γεγονότα της Γένοβας. Φαινόταν απογοητευμένος. Θεωρούσε βεβιασμένη τόσο τη ρητορική της βίας του black bloc, όσο και τη στρατηγική της ελεγχόμενης σύγκρουσης των Tutti Bianchi. Έριξαν το γάντι και ο Μπερλουσκόνι το σήκωσε. Στη σύγχυση και τη θεαματικοποίηση προστέθηκε η ήττα. Ένα μήνα αργότερα, η επίθεση στους δίδυμους πύργους ολοκληρώνει την αλλαγή του σκηνικού. Το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση έχει παρέλθει μαζί και η ευκαιρία που φαινόταν να ανοίγεται στα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Ο πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία κυριαρχεί.
Η σύνοδος στη Θεσσαλονίκη το 2003 είναι η τελευταία ευρωδιαδήλωση. Ακολουθούν οι νικηφόρες κινητοποιήσεις για τους «7 της συνόδου». Το Φλεβάρη του 2004 το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης αποσύρει τα κακουργήματα και ο σύντροφος Carlos Μartinez μπορεί να επιστρέψει στην Ισπανία. Αποφασίζει να αναχωρήσει στις αρχές Μάρτη και συμφωνούμε να στείλουμε υλικό από τις κινητοποιήσεις για τους «7» για να το δώσει στο Diego. Λίγες μέρες μετά, η βομβιστική επίθεση στη Μαδρίτη ακυρώνει τα σχέδιά μας, ακολουθεί η λαίλαπα του καλοκαιριού των εθνικών θριάμβων…
Επίλογος
Ο Diego πέθανε τη στιγμή που περνούσαμε σε μια νέα φάση.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές ολοκληρώνεται η σύνοδος των G8 στη Λ’Ακουίλα. Ο Μπερλουσκόνι ανακοινώνει τη δημιουργία εθελοντικών ταγμάτων εφόδου «πολιτών» για την καταδίωξη μεταναστών και προσκαλεί τον Καντάφι (δεσμοφύλακα μεταναστών και προσφύγων στις ερήμους της Λιβύης με χρήματα της Ιταλίας) για να τον συστήσει στον Ομπάμα.
Στην Ελλάδα ανακοίνωνονται στρατόπεδα συγκέντρωσης, φασίστες πραγματοποιούν πογκρόμ, η νύχτα των κρυστάλλων στον καταυλισμό των αφγανών στην Πάτρα.
Όσα δεν μπόρεσαν να γίνουν στο όνομα της «αντιτρομοκρατίας», γίνονται στο όνομα της κρίσης.
Η κρίση δεν είναι οικονομική. Η κρίση είναι κρίση του συστήματος, το οποίο δεν μπορεί να επιβάλει την κυριαρχία του όπως θα επιθυμούσε. Το πλιάτσικο που είχε ξεκινήσει με την κατάρρευση του «υπαρκτού», είχε ανακοπεί στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και η πομφόλυγα της αντιτρομοκρατίας που το διαδέχτηκε έσπασε (άφησε όμως τα σημάδια της). Η κρίση είναι η μόνη λύση.
Η κρίση είναι τελικά κρίση νοήματος. Τέσσερις δεκαετίες εμπορευματικής/θεαματικής κοινωνίας έχουν παράξει ανίκανους παθητικούς καταναλωτές, ανίκανους ταυτόχρονα να υπερασπιστούν ενεργητικά τα συμφέροντα της κυριαρχίας. Στο Βιετνάμ πέθαναν 60.000 Αμερικάνοι στρατιώτες. Πόσοι θα δέχονταν να πεθάνουν τώρα; Για να βασιλέψει μια ανίκανη τάξη πρέπει να εξασφαλίσει την ανικανότητα των δούλων της. Αυτό όμως δεν αρκεί. Ο πόλεμος είναι η υγεία του κράτους. Και χρειάζεται στρατιώτες. Οι εξαχρειωμένοι καταναλωτές μπορεί να αδιαφορούν αν πεθαίνουν άλλοι για να απολαμβάνουν τα αμφισβητήσιμα προνόμιά τους, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να πεθάνουν οι ίδιοι για να τα υπερασπιστούν. Με την κρίση αυτό θα αλλάξει. Παντού εχθροί, μίσος, διαίρεση. Negras tormentas agitan los aires, nubes oscuras nos impiden ver
Όπως ακριβώς οι εκδηλώσεις που έγιναν το καλοκαίρι του 1996 για τα 60 χρόνια της ισπανικής επανάστασης δεν ήταν επετειακές, αλλά μια ματιά στην ουτοπία, έτσι και αυτό το κείμενο δεν είναι ένα μνημόσυνο για τον Diego αλλά μια ανάσα ανθρωπιάς και μνήμης.
Στη δύσκολη περίοδο που ανοίγεται χρειαζόμαστε το χαμόγελο του Diego. Κουβαλάμε τον χαμένο παράδεισο μέσα στην ανθρωπιά της αξιοπρέπειας και του αγώνα.
El bien más preciado es la libertad
hay que defenderla con fe y valor
[1] Εκείνη η συνάντηση έγινε στον απόηχο των μεγάλων κινητοποιήσεων του Δεκέμβρη του ’95 στο Παρίσι, από όπου είχε βγει το σύνθημα “όλοι μαζί!”. Συμμετείχαν 100 άτομα: αναρχικοί από Ισπανία, Ολλανδία κι Ελλάδα, Γάλλοι “μετα-καταστασιακοί”, αυτόνομοι από την Ιταλία, σοσιαλδημοκράτες από τη Σκανδιναβία, λατινοαμερικάνοι μετανάστες από την Ελβετία, συμπαθούντες του ιθαγενισμού και της οικολογίας κ.ά. Οι ζαπατίστας έστειλαν ένα κείμενο με το οποίο καλούσαν στη δημιουργία «της διεθνούς της ελπίδας»: «Στον νέο παγκόσμιο καταμερισμό υπάρχει θέση μόνο για το χρήμα και για τους υπηρέτες του. Άνδρες, γυναίκες και μηχανές εξισώνονται στην υποταγή, γίνονται επουσιώδη αντικείμενα. Στη θέση του ανθρώπινου μάς προσφέρουν δείκτες των χρηματιστηρίων, στη θέση της ελπίδας μάς προσφέρουν το κενό, στη θέση της ζωής μάς προσφέρουν τη διεθνή του τρόμου. Ενάντια στη διεθνή του τρόμου, που αντιπροσωπεύει ο νεοφιλελευθερισμός, να υψώσουμε τη διεθνή της ελπίδας. Την ενότητα, πέρα από σύνορα, γλώσσες, χρώματα, κουλτούρες, φύλα, στρατηγικές και συλλογισμούς όλων εκείνων που προτιμούν την ανθρωπότητα ζωντανή. Τη διεθνή της ελπίδας. Όχι τη γραφειοκρατία της ελπίδας, όχι μια εικόνα αντεστραμμένη και κατά συνέπεια όμοια με αυτό που μας εξοντώνει. Όχι την εξουσία με νέα σύμβολα και νέα μεταμφίεση. Μια ανάσα σαν αυτή, μια ανάσα αξιοπρέπειας. Ένα λουλούδι, ναι, το το λουλούδι της ελπίδας. Ένα τραγούδι, ναι, το τραγούδι της ζωής. Η αξιοπρέπεια είναι η πατρίδα χωρίς εθνικότητα, το ουράνιο τόξο που είναι συγχρόνως γεφύρι, ο ψίθυρος της καρδιάς ό,τι αίμα κι αν κυλά μέσα της, η εξεγερμένη ασέβεια που αφηφά τα σύνορα, τα τελωνεία και τους πολέμους. Η ελπίδα είναι η εξέγερση που απορρίπτει τον συμβιβασμό και την ήττα. Η ζωή είναι αυτό που μας χρωστάν, το δικαίωμα να αυτοκυβερνιόμαστε, να σκεφτόμαστε και να δρούμε με μια ελευθερία που δεν βασίζεται στη σκλαβιά των άλλων, το δικαίωμα να δίνουμε και να παίρνουμε αυτό που είναι δίκαιο…». Με μια έννοια, η πρώτη έκφραση αυτού που ονομάστηκε «κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση».
[2] Σύντομα συνδέονται με την PGA το Κίνημα για την Επιβίωση του λαού των Ογκόνι από τη Νιγηρία, αυτόνομα συνδικάτα από τη Νικαράγουα, οικολόγοι από την Ουκρανία κ.ά. Η PGA καλεί σε κινητοποιήσεις ενάντια στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός (29/1-3/2 1998) και στη σύνοδο του ΠΟΕ (Μάης 1998, Γενεύη). Ταυτόχρονα, ένα δίκτυο αντιεξουσιαστών και αντικαπιταλιστών με κεντρικούς τους βρετανούς Reclaim the Streets καλεί στις 15-17 Μάη 1998 σε αποκεντρωμένες δράσεις ενάντια στη σύνοδο των G8 στο Μπέρμιγχαμ. Την επόμενη χρονιά, η κοινή εμπειρία αυτών των κινητοποιήσεων οδηγεί στην πραγματοποίηση της παγκόσμιας ημέρας δράσης με την επωνυμία Global Carnival Against Capital (Παρασκευή 18 Ιούνη 1999), ενάντια στη σύνοδο της G8 στην Κολονία. Τον Αύγουστο του 1999 πραγματοποιούνται στη Γερμανία τα πρώτα No Border Camps. To Νοέμβρη του 1999 στο Seattle η κοινή γνώμη ανακαλύπτει το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και το black bloc. Την επόμενη χρονιά, στις 26 Σεπτέμβρη 2000, στην Πράγα το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση βρίσκεται στο απόγειό του. Το Γενάρη του 2001 στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας ιδρύεται το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ. H καθεστωτική αριστερά επενδύει στη μόδα της αντιπαγκοσμιοποίησης.
Νίκος Νικολαϊδης
Περιοδικό Πανοπτικόν
Ολόκληρο το Αφιέρωμα στον Ισπανικό Εμφύλιο, στον παρακάτω σύνδεσμο:
