κωπηλάτης του καιρού
εκδόσεις 24 γράμματα
συνάντηση με τον
Ευάγγελο Ρήγα
Β.Μ: Γιατί κωπηλάτης του καιρού;
Γιατί ο καιρός μας είναι γεμάτος φουρτούνες και αγωνία.
Ο σημερινός άνθρωπος για να βγει νικητής πρέπει πάνω απ´όλα να γίνει μαχητής, να δείξει τη δύναμή του, να νικήσει την παραίτηση.
Να κωπηλατήσει κόντρα στον καιρό, κόντρα στην απεραντοσύνη και το άγνωστο για να νικήσει τον φόβο, να βρει τη χαμένη του λευτεριά αντέχοντας στη δίψα και στα ναυάγια.
Β.Μ: Κατά την ταπεινή μου άποψη, η σιωπή, το αίμα, το νερό και ο έρωτας, είναι ευδιάκριτα στοιχεία της ποίησής σας. Στοιχεία απτά και καθημερινά. Είναι αυτά που συνθέτουν την ύπαρξή σας;
Πολύ σωστά το επισημάνατε. Όμως, αν εξαιρέσω το αίμα και το νερό, τα οποία καθορίζουν την ύπαρξη όλων μας ως ζωτικά στοιχεία της ανθρώπινής μας υπόστασης, θα έλεγα πως αυτά που με καθορίζουν ψυχικά ως οντότητα και κατ´ επέκταση καθορίζουν και την ποίησή μου, είναι η σιωπή και ο έρωτας.
Θεωρώ πως για να γεννήσεις σκέψη, πρέπει να μάθεις να ζεις στη σιωπή κι αν μάθεις να ζεις στη σιωπή θα μπορέσεις να γεννήσεις και έρωτα.
Είναι δυο στοιχεία κατά τη γνώμη μου αλληλένδετα.
Β.Μ: Ποια είναι η Κύρια πηγή έμπνευσης εάν μπορεί να οριστεί φυσικά αυτό;
Ναι μπορεί να οριστεί.
Κύρια πηγή έμπνευσης για μένα λοιπόν είναι, ό,τι ταράζει το μέσα μου
Ό,τι πλημμυρίζει το μέσα μου από συναίσθημα και ιδανικά.
Από έρωτα, δικαιοσύνη, ελευθερία, ισότητα και ειρήνη.
Β.Μ: Πόσο σημαντική είναι η συγγραφή για εσάς; Υπήρξε ποτέ αυτοσκοπός;
Αυτοσκοπός δεν υπήρξε ποτέ και ούτε πρόκειται να υπάρξει.
Γράφω γιατί αισθάνομαι, γράφω όταν αισθάνομαι.
Όταν αισθάνομαι δυνατά και νοιώθω την ανάγκη να το βγάλω, να το μοιραστώ.
Η συγγραφή λοιπόν είναι σημαντική τόσο, όσο μου επιτρέπει να βγάζω την ψυχή μου, να μπορώ να κινητοποιώ δυνάμεις όμορφες, συναισθήματα και ιδανικά όμορφα και δυνατά σ’ αυτούς που θα με διαβάσουν και θα μπορέσουν να με νοιώσουν, να βρουν στην ποίησή μου κομμάτια του δικού τους εαυτού που ζητούσαν ευκαιρία να εκδηλωθούν.
Β.Μ: Οι Έλληνες είμαστε ένας λαός που η ποίηση εντυπώθηκε βαθιά μέσα στην καρδιά μας λόγω των συνθετών μας. Όμως τελικά οι Έλληνες διαβάζουν ποίηση;
Δε νομίζω πως οι Έλληνες σήμερα διαβάζουν ποίηση.
Είναι ένα μικρό κομμάτι αναγνωστικού κοινού που ασχολείται, όπως συνέβαινε πάντα νομίζω. Άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο.
Κι αυτό, εκτός των άλλων, λόγω και της ιδιομορφίας των συνεπτυγμένων νοημάτων και της ποικοιλόμορφης και αφαιρετικής σκέψης που απαιτείται, πράγμα που κουράζει τον αναγνώστη που ψάχνει εύκολα νοήματα και εύκολες σκέψεις.
Και είναι παγκόσμιο φαινόμενο αυτό.
Παρόλα αυτά ο τόπος μας γέννησε μεγάλους ποιητές.
Η μελοποίηση δε σπουδαίων ποιημάτων τους έπαιξε μεγάλο ρόλο στο να γνωρίσει ο κόσμος μας την άγνωστη έως και παρεξηγημένη ίσαμε τότε ποίηση.
Αυτό ειναι αναμφισβήτητο.
Το ό,τι και σήμερα αυτά τα μελοποιημένα ποιήματα ακούγονται με τόση θέρμη μπορούμε να πούμε ό,τι έστω και έτσι η ποίηση είναι μια τέχνη που παραμένει άσβεστη στην ψυχή του λαού μας.
Β.Μ: Φαντάζομαι διαβάζετε τα βιβλία ομοτέχνων σας. Πώς βλέπετε τη σύγχρονη ελληνική ποίηση;
Εννοείται πως διαβάζω. Άλλοτε σε έντυπη και άλλοτε σε ηλεκτρονική μορφή. Τα μέσα εξάλλου σήμερα της κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν τη δυνατότητα να γνωρίσεις.
Από την πληθώρα λοιπόν των πνευματικών δημιουργών που ασχολούνται με το είδος της ποίησης μπορώ να πω πως υπάρχουν ξεχωριστά πνεύματα.
Βέβαια πρέπει να ψάξεις καλά. Αλλά υπάρχουν.
Η σύγχρονη ελληνική ποίηση λοιπόν είναι ζωντανή
Όπως ζωντανό είναι και το κύτταρο του έλληνα
Απλά περιμένει την έκρηξη, που περίμενε πάντα, για να γίνει ο σπόρος ανθός.
Β.Μ: Κατά την δική σας γνώμη ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του δημιουργού, του καλλιτέχνη σε αυτή τη χρονική συγκυρία, όπου όλοι μιλούν για απουσία πνευματικών ανθρώπων;
Τελικά μήπως σήμερα η Τέχνη, τα Γράμματα και ειδικά η ποίηση, αποτελούν μια απατηλή πολυτέλεια;
Ο ρόλος του δημιουργού, του ανθρώπου των γραμμάτων και των τεχνών, πρέπει να είναι ο ίδιος πάντα. Να είναι μακριά από κάθε μορφής εξουσία.
Να στηλιτεύει, να κρίνει, να επικρίνει, να αντιστέκεται, να μπαίνει μπροστά.
Δυστυχώς σήμερα απουσιάζουν οι άνθρωποι αυτοί.
Προσέξτε, δεν απουσιάζουν οι πνευματικοί άνθρωποι, απουσιάζουν οι μπροστάρηδες. Αυτοί που θα πάνε κόντρα στους κρατούντες, αυτοί που θα αφυπνίσουν συνειδήσεις, αυτοί που θα χαράξουν νέους δρόμους.
Δυστυχώς, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, έγιναν μέρος του συστήματος, τους κατάπιε το εφήμερο, οι προβολείς των μέσων. Σ´ αυτούς τους προβολείς που ας μη γελιόμαστε, οι περισσότεροι οφείλουν τη διάκριση και την αναγνωρισιμότητά τους.
Αυτό βεβαια έχει σαν αποτέλεσμα την απαξίωσή τους απο μεγάλη μερίδα του λαού. Γιατί ο λαός μπορεί να μη διαβάζει όπως θα έπρεπε, μπορεί όμως ακόμη να σκέφτεται, να βλέπει και να αποστρέφεται όταν χρειαστεί.
Αυτοί λοιπόν οι υποταγμένοι πνευματικοί άνθρωποι κάνουν διπλό κακό στην κοινωνία. Γιατί όχι μόνο δεν βαδίζουν μπροστά από τον κόσμο, να γίνουν μπροστάρηδες με την ψυχή τους και την πέννα τους, μα με την απαθή ή με την
εξ´απαλών ονύχων κριτική σκέψη και στάση οδηγούν τον κόσμο στη ραστώνη και στην αδιαφορία.
Εδώ θα ήθελα να σταθώ και να κάνω μια ενδοσκόπηση για να είμαι απόλυτα δίκαιος. Γιατί θα πει κανείς. Καλά τα λες μα, εσύ τι έκανες; Εσύ που κατατάσσεις τον εαυτό σου; Δεν ανήκεις στους πνευματικούς όταν ασχολείσαι με το γράψιμο, όταν ασχολείσαι με την ποίηση, όταν εκδίδεις βιβλία με ποίηση;
Πολύ σωστά. Μέσα απ´αυτή τη λογική ναι κι εγώ στο μέγεθος που μου αναλογεί, μπορώ να θεωρηθώ μέλος αυτού του πνευματικού κόσμου.
Το τι κάνω; Στο μέγεθος πάντα που μου αναλογεί και στην πρόσβαση στα μέσα επηρεασμού που έχω, προσπαθώ να ανοίξω δρόμους μέσα από τα γραπτά μου. Ίσως να μην αρκούν αυτά, ίσως να μπορούσα να κάνω περισσότερα.
Να συμμετέχω σε περισσότερες οργανώσεις δράσης, σε οργανώσεις αφύπνισης.
Σίγουρα όλοι μας θα μπορούσαμε περισσότερα. Ο δρόμος της δράσης απέχει πολύ από τον δρόμο της σκέψης και της κριτικής, για όλους μας. Ανάλογα από το μέγεθος και την πρόσβαση του καθενός.
Τώρα όσον αφορά το αν η πνευματική ζωή είναι απατηλή πολυτέλεια, θα ήθελα να πω πως η απατηλότητα δεν εξαρτάται απο τις οικονομικές ή άλλες συνθήκες κάθε εποχής. Η απατηλότητα εξαρτάται απο τα σκυμμένα κεφάλια αυτών που μπορούν να φέρουν την άνοιξη και δεν το κάνουν.
Αντί βιογραφικού
Ότι που θέλω να αναστήσω είναι η άταφη σιωπή. Το τόλμησα με το πρώτο μου βιβλίο τον Κήπο του Ανάργετου. Το τολμώ και πάλι με τον Κωπηλάτη του καιρού. Λοιπά στοιχεία: Έλλην ημεδαπός μετανάστης, με καταγωγή από τη γη των Παγασών. Μηχανικός πετρελαίου και αερίου, «εργάτης» των εγκάτων της γης, της γνώσης της εξόρυξης σε άλλα βάθη ακουμπώ. Της ψυχής μας ν’ αναβλύζει ο δικός μας ο χρυσός. Ο έρωτας, η ομορφιά, η λεβεντιά κι η ανθρωπιά μας.
συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Ιούνης 2020
