Κάθε χρόνο τέτοια περίοδο, ακολουθούμε τα παιδιά είτε στον κινηματογράφο, είτε στις θεατρικές σκηνές προκειμένου να παρακολουθήσουμε μαζί τους την καινούρια εκδοχή της ταινίας ή το νέο ανέβασμα στη σκηνή του πασίγνωστου (παρεξηγημένου) διηγήματος του Charles Dickens ‘’Χριστουγεννιάτικη Ιστορία’’ γνωστό σε όλους μας “SKROUTZ”.
Λέω , « παρεξηγημένου» διότι όλοι έχουμε την εντύπωση πως η ιστορία είναι απλή και αφελής γιατί απευθύνεται σε παιδιά .Όμως διαβάζοντας το διήγημα διαπίστωσα, και με μια μικρή έρευνα που έκανα, ότι όσοι πιστεύουμε τα παραπάνω κάνουμε μεγάλο λάθος.
Ο πρωτότυπος τίτλος του διηγήματος είναι «Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα» τα οποία μπορεί να στέλνουν μηνύματα χαράς, αγάπης και γενναιοδωρίας για όλους τους ανθρώπους, ωστόσο πηγή έμπνευσης της ιστορίας ήταν τα άσχημα παιδικά χρόνια του Βρετανού συγγραφέα και οι άθλιες συνθήκες επιβίωσης των ανθρώπων στις εργατικές συνοικίες….
Το 1843 ο Κάρολος Ντίκενς ταξίδεψε στο Μάντσεστερ. Η κοινωνική αδικία και η αδιαφορία της κυβέρνησης για τις λιγότερο προνομιούχες περιοχές της Αγγλίας εξόργισε τον Ντίκενς και σε μια παθιασμένη ομιλία του στις 5 Οκτώβρη του ίδιου έτους, προέτρεψε τους εργάτες του Μάντσεστερ να ενωθούν και να απαιτήσουν τα δικαιώματά τους, που επιδεικτικά η κυβέρνηση αγνοούσε. Η τριήμερη διαμονή του στις εργοστασιακές συνοικίες του Μάντσεστερ μαζί με τις αναμνήσεις που είχε ο Ντίκενς από την παιδική του ηλικία, έγιναν η βάση για να γράψει το βιβλίο «A Christmas Carol» (Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα ή αλλιώς Χριστουγεννιάτικη Ιστορία). Ο Ντίκενς πίστευε πως η κοινωνική αδικία και η κακομεταχείριση των παιδιών που προέρχονταν από φτωχές οικογένειες, θα γίνονταν γνωστές μέσα από το βιβλίο του. Η ελπίδα του ήταν να κινητοποιήσει το κράτος και τους πολίτες και να βοηθηθούν όσοι είχαν προβλήματα επιβίωσης.
Η ιστορία του μίζερου και πικρόχολου Εμπενίζερ Σκρουτζ που τσιγκουνευόταν και θησαύριζε εις βάρος των φτωχών ανθρώπων συγκίνησε τους αναγνώστες. Τις πρώτες πέντε μέρες κυκλοφορίας, το βιβλίο πούλησε πάνω από 6.000 αντίτυπα και αυτόματα μετατράπηκε σε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Τον Εμπενίζερ επισκέπτονται ο νεκρός συνεργάτης του, Τζέικομπ Μάρλει, και τα φαντάσματα του Παρελθόντος, του Παρόντος και του Μέλλοντος . Ο τσιγκούνης γέρος καταφέρνει να βρει το Πνεύμα των Χριστουγέννων, μετανιώνει για την άσχημη συμπεριφορά του, εξιλεώνεται και μοιράζεται τις εορταστικές μέρες με τον εργαζόμενο της επιχείρησής του που μέχρι πρότινος ταλαιπωρούσε και εκμεταλλευόταν….
Το βιβλίο διατρέχουν τα δύο θέματα, που έχουν κομβική σημασία στο έργο του Ντίκενς: η κοινωνική αδικία και η συνακόλουθη φτώχεια, δύο από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της βικτωριανής Αγγλίας, που βίωνε τον άκρατο καπιταλισμό της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ο σπουδαίος άγγλος συγγραφέας το έγραψε σε μία περίοδο, που βρισκόταν και αυτός σε εξαιρετικά άσχημη οικονομική κατάσταση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δεθεί συναισθηματικά με τους ήρωες της ιστορίας του, δίνοντας εξαιρετική ζωντάνια στην αφήγηση. Μάλιστα, ο ίδιος έλεγε, ότι καθώς έγραφε γελούσε κι έκλαιγε ξανά και ξανά.
Η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία όμως άλλαξε και την συναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων αφού ζέστανε τις καρδιές τους και συνεισέφερε στην αναζωογόνηση των Χριστουγέννων ως γιορτή αγάπης και συμπόνιας , σε μια περίοδο απόλυτης ένδειας για την εργατική τάξη της Αγγλίας. Ο ίδιος ο Ντίκενς πίστευε σε μία «φιλοσοφία Χριστουγέννων», δηλαδή ότι το πνεύμα των Χριστουγέννων πρέπει να κυριαρχεί όλο τον χρόνο στις σχέσεις των ανθρώπων.
Το διήγημα από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του κέρδισε τους κριτικούς, ενώ επαινέθηκε και από τους ομοτέχνους του, με προεξάρχοντα τον Γουίλιαμ Μέικπις Θάκερεϊ,. Στον αντίποδα, ο σύγχρονος Αμερικανός φιλόσοφος Μάικλ Λέβιν, έγραψε μία κριτική του έργου από νεοφιλελεύθερη σκοπιά, για να καταγγείλει τα «μεγάλα ψέματα» του Ντίκενς και να υπερασπιστεί τον Σκρουτζ «ως ένα επιχειρηματία του οποίου οι ιδέες και πρακτικές ωφελούν, όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και τους υπαλλήλους του και την κοινωνία εν γένει».
Σας προτείνω ανεπιφύλαχτα την έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Καστανιώτη σε μετάφραση Μαίρης Κιτσικοπούλου και εικονογράφηση Αλέκου Φουντουκλής.
Τρέξτε στα βιβλιοπωλεία ούτως ή άλλως το επιτάσσουν οι μέρες!!
ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!
Βαγγέλης Μπουμπάκης
17/12/2015
