Τριάντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του στην Ελλάδα το βιβλίο του Τζόσεφ Κόνραντ «Η τρέλα του Αλμάγερ» (εκδόσεις Μέδουσα) παίρνει ξανά τη θέση του στα ράφια των βιβλιοπωλείων και στα χέρια των αναγνωστών. Αφορμή λοιπόν στάθηκε η έκδοση αυτή για την κουβέντα που ακολουθεί με τον εκδότη του βιβλίου Γιάννη Περδικογιάννη.
Μ.Β: Πόσο σημαντικό είναι να εκδίδεται ξανά μετά από τριάντα πέντε χρόνια περίπου το πρώτο μυθιστόρημα του Τζόζεφ Κόνραντ;
OΚόνραντ είναι αυτό που ονομάζουμε κλασικός συγγραφέας. Τα θέματα που θίγει, η αποικιοκρατία, ο ρατσισμός, η σύγκρουση των πολιτισμών, η δίψα για εύκολο πλουτισμό, είναι θέματα διαχρονικά που τα βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας και που σήμερα είναι επίκαιρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Στην Τρέλα του Αλμάγερ βρίσκουμε τα ψήγματα των προβληματισμών που σημάδεψαν όλο το μεταγενέστερο έργο του Κόνραντ. Πολλοί μάλιστα θα βρουν στο πρωτόλειο αυτό μυθιστόρημά του πολλά κοινά στοιχεία με το μεταγενέστερο αριστούργημά του την Καρδιά του σκότους. Η τρέλα του Αλμάγερ δεν εισάγει απλώς στο χαρακτηριστικό, ψυχο-διανοητικό στερέωμα του Κόνραντ, εκθέτει κυρίως τις πρωταρχικές ανησυχίες και τους στυλιστικούς προβληματισμούς που χαρακτήρισαν όλα τα έργα που δημοσίευσε από 1897 και ύστερα
Μ.Β: Τι συναίσθημα σας άφησε όταν το διαβάσατε πρώτη φορά;
Στον Κόνραντ είναι πραγματικά συγκινητική αλλά και πέρα για πέρα ρεαλιστική η ανάλυση των χαρακτήρων του. Η αδυναμία του Αλμάγερ να συνειδητοποιήσει την πραγματικότητα και να προσαρμοστεί στις εξελίξεις, η προσκόλλησή του σε ένα άπιαστο όνειρο να βρει χρυσάφι, κάτι που θα του επέτρεπε να επιστρέψει στην Ευρώπη με το κεφάλι ψηλά, ο ίδιος και η αγαπημένη μοναχοκόρη του Νίνα, η αμφιθυμία της Νίνας και τα αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα προς τον πατέρα της και προς τον εραστή της, η απροκάλυπτη εχθρότητα της Μαλαισιανής συζύγου του απέναντί του, που δεν του συγχωρεί το γεγονός ότι υποχρεώθηκε να αποχωριστεί τη φυλή της για να παντρευτεί έναν Ευρωπαίο κατακτητή είναι στοιχεία πέρα για πέρα ανθρώπινα και πηγάζουν από τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης.
Μ.Β: Είναι τελικά αυτό το βιβλίο προπομπός για τα υπόλοιπα έργα του Κόνραντ;
Όπως είπα και πιο πάνω, το μυθιστόρημα του Κόνραντ περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία και τους προβληματισμούς που χαρακτήρισαν το έργο του. Αλλά και από στυλιστική άποψη, Η τρέλα του Αλμάγερ συνιστά μια απομάκρυνση από τις παραδοσιακές δομές του μυθιστορήματος του 19ου αιώνα και την υιοθέτηση ενός πιο πειραματικού στυλ γραψίματος στο πνεύμα του μοντερνισμού.
Μ.Β: Τώρα που γνωρίζουμε το σπουδαίο έργο του συγγραφέα, μπορούμε να πούμε ότι «Η τρέλα του Αλμάγερ» μπορεί να σταθεί δίπλα σε άλλα μεγάλα έργα του;
Παρά τα κάποια μικρά κενά στην αφήγηση που οφείλονται στη δικαιολογημένη απειρία του νεαρού συγγραφέα, η Τρέλα του Αλμάγερ είναι από εκείνα το λογοτεχνικά έργα για τα οποία μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι είχαν μια καθοριστική επίδραση στην εποχή του και ότι χάραξαν νέους δρόμους στη πεζογραφία του εικοστού αιώνα. Και αντίθετα, είναι πραγματικά εντυπωσιακή η ωριμότητα του Κόνραντ, παρά το νεαρό της ηλικίας του, όσον αφορά στην ψυχογραφική απεικόνιση των ηρώων του και των εκ διαμέτρου αντίθετων επιδιώξεων και φιλοδοξιών τους.
Συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Δεκέμβρης 2019
