«Helios Gómez. Días de ira (Μέρες οργής)» είναι ένα μικρής διάρκειας ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Ισπανού καλλιτέχνη Helios Gómez, γυρισμένο από τον Felipe González Rodero το 1998.
Γνωστός ως «el artista de la corbata roja» («ο καλλιτέχνης με την κόκκινη γραβάτα»), ο Helios Gómez (Σεβίλλη, 1906-Βαρκελώνη, 1956) υπήρξε ζωγράφος, γραφίστας και ποιητής, γνήσιος εκπρόσωπος της πρωτοπορίας του Μεσοπολέμου.
Από μικρή ηλικία συμμετείχε ενεργά στο κομμουνιστικό και στο αναρχικό κίνημα. Μετά τον Εμφύλιο πόλεμο του 1936-1939, ακολούθησε το δρόμο χιλιάδων Ισπανών προς τη Γαλλία, όπου πέρασε από διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αργότερα, γύρισε στην Ισπανία για να συνεχίσει τον αγώνα κατά του Φράνκο και φυλακίστηκε. Πέθανε άρρωστος μόλις δυο χρόνια μετά την αποφυλάκισή του, το 1956.
Φωτογραφία του Helios Gómez και έργα του με επεξηγηματικό κείμενο
Ley de fugas (Νόμος περί αποδράσεων)
Από τη συλλογή «Días de ira» (Μέρες οργής), που συμπεριλαμβάνει σκίτσα και ποιήματα και εκδόθηκε το 1930 στο Βερολίνο από την αναρχοσυνδικαλιστική διεθνή οργάνωση ΑΙΤ, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για τη στήριξη των θυμάτων του φασισμού.
Στην Ισπανία των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, ο «νόμος περί αποδράσεων» επέτρεπε στις αστυνομικές δυνάμεις να εκτελούν όποιον συλληφθέντα επιχειρούσε να αποδράσει. Στην ουσία, αυτός ο νόμος χρησιμοποιούταν από τις αρχές για την εξόντωση συνδικαλιστών και αναρχικών: με την πρόφαση της απόπειρας δραπέτευσης του κρατούμενου κατά τη μεταφορά του, οι αστυνομικοί που τον συνόδευαν μπορούσαν να τον σκοτώσουν (πισώπλατα πάντα). Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα γύρω στο 1920, όταν η αντιπαράθεση της αναρχοσυνδικαλιστικής CNT με την εργοδοσία έφτασε στο ζενίθ της (τα χρόνια των πιστολέρος και της εργοδοτικής τρομοκρατίας), αλλά και στον Εμφύλιο πόλεμο και στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας του Φράνκο.
Viva Octubre
Συλλογή από γκραβούρες αφιερωμένη στην επανάσταση που επιχείρησαν να κάνουν οι εργάτες σε κάποιες περιοχές της Ισπανίας τον Οκτώβρη του 1934. Εκδόθηκε στις Βρυξέλλες το 1935.
«Εις το όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος»
«Αγωνίζονται για τη γη, το ψωμί και την ελευθερία ενάντια στη Χωροφυλακή»
«Στην Αστούριας οι ανθρακωρύχοι γράφουν με το αίμα τους μια λαμπρή σελίδα»
Evacuación (Εκκένωση)
Ελαιογραφία του 1937, που βρίσκουμε στο εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου «Μέσα στην ομίχλη», του Αμπέλ Παθ (εκδόσεις Ναυτίλος).
Los horrores de la guerra (Η φρίκη του πολέμου)
Σκίτσο εμπνευσμένο από την εκκένωση της Βαρκελώνης, τον Ιανουάριο του 1939.
Capilla Gitana
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, μέσα στις φυλακές Μοδέλο της Βαρκελώνης, όπου έχει καταλήξει λόγω της αντιδικτατορικής δράσης του, που ξεκίνησε μετά την επιστροφή του από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γαλλίας και της Αλγερίας, ο Helios αναλαμβάνει να ζωγραφίσει τους τοίχους του πρώτου κελιού της πτέρυγας των θανατοποινιτών, που λειτουργούσε ως χώρος προσευχής. Εμπνευσμένο από τις τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό, ζωγραφίζει μια μεγάλη σύνθεση με μαύρους αγγέλους που έχουν τσιγγάνικα χαρακτηριστικά (ο ίδιος ήταν Ρομά). Εξ ου και το όνομα: Capilla Gitana (Τσιγγάνικη Καπέλα). Το έργο δεν αρέσει στις αρχές της φυλακής, αλλά παραδόξως επιβιώνει μέχρι το 1996, όταν δίνεται εντολή να βαφτεί άσπρο όλο το κελί. Αργότερα, μετά από έντονες αντιδράσεις, ξύνονται οι τοίχοι και το έργο διασώζεται.
επιμέλεια Άνχελ Πέρεθ Γονθάλεθ
Ολόκληρο το Αφιέρωμα στον Ισπανικό Εμφύλιο, στον παρακάτω σύνδεσμο:
