Είμαστε οι Απελευθερωτές μας
(Κείμενα της Φυλακής για το Μαύρο Κίνημα)
του Τζαλίλ Μουντακίμ
εκδόσεις Ψηφίδες
συζήτηση με τον εκδότη και μεταφραστή
Χρίστο Μάη
Β.Μ: Ποιος είναι ο Τζαλίλ Μουντακίμ;
Ο Άντονι Μπότομ, ή αλλιώς Τζαλίλ Αμπντούλ Μουντακίμ, γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1951 στο Όκλαντ της Καλιφόρνια. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στο Σαν Φρανσίσκο. Κατά τη διάρκεια του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων συμμετείχε στην οργάνωση νεολαίας του NAACP (Εθνικός Σύνδεσμος για την Πρόοδο των Έγχρωμων), και ήταν ένας από τους πολλούς που συμμετείχαν στις ταραχές στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας. Στο λύκειο έγινε ηγετικό μέλος της Μαύρης Φοιτητικής Ένωσης. Έγινε μέλος του «Οίκου της Ουμόχα», μίας πολιτιστικής-εθνικιστικής οργάνωσης που σχετιζόταν με την οργάνωση «Ενωμένοι Σκλάβοι» του Ρον Καρένγκα.
Σε ηλικία 16 ετών, στις 6 Απριλίου 1968, δύο ημέρες μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Πρόεδρος της Μαύρης Φοιτητικής Ένωσης του Πολιτειακού και Δημοτικού Κολλεγίου του Σαν Χοσέ, ο Τζαλίλ, και ακόμη 1-2 μαθητές του λυκείου συνελήφθησαν σε ένα αμάξι και κατηγορήθηκαν για κατοχή τυφεκίων υψηλής ισχύος και βομβών μολότοφ. Μαύροι φοιτητές λυκείου οργάνωσαν πικετοφορία και διαδήλωσαν μπροστά από το Δημαρχείο του Σαν Χοσέ απαιτώντας την απελευθέρωσή τους. Μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Τζαλίλ άρχισε να πιστεύει πως χρειάζεται μία πιο μαχητική απάντηση στην εθνική καταπίεση και στον ρατσισμό, και άρχισε να μετακινείται προς το Κόμμα των Μαύρων Πανθήρων για την Αυτοάμυνα (BPP) αναζητώντας καθοδήγηση. Απέκτησε σχέσεις με το BPP στα 18 του. Μετακομίζοντας από το Σαν Χοσέ στο Σαν Φρανσίσκο, στρατολογείται στον Μαύρο Παράνομο Μηχανισμό από φίλους του από το δημοτικό, οι οποίοι είχαν ήδη γίνει Πάνθηρες. Λιγότερο από δύο μήνες πριν από τα εικοστά του γενέθλια, στις 28 Αυγούστου 1971, ο Τζαλίλ συλλαμβάνεται με τον Άλμπερτ Νόα Ουάσιγκτον σε μία μεταμεσονύχτια ανταλλαγή πυρών με την αστυνομία του Σαν Φρανσίσκο. Ισχυρίζονται πως ο Τζαλίλ και ο Νόα επιχείρησαν να δολοφονήσουν έναν λοχία της αστυνομίας του Σαν Φρανσίσκο ως αντίποινα για τη δολοφονία του στρατάρχη των BPP Τζορτζ Τζάκσον στις 21 Αυγούστου 1971.
Στη συνέχεια, ο Τζαλίλ κατηγορήθηκε για πλήθος επαναστατικών «παράνομων» ενεργειών, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας αστυνομικών της Πόλης της Νέας Υόρκης, κάτι για το οποίο αυτήν τη στιγμή έκτισε ποινή ισόβιας κάθειρξης. Όταν συνελήφθη το 1971, ήταν απόφοιτος Λυκείου και εργαζόταν ως κοινωνικός λειτουργός στο Πολιτειακό Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας της Καλιφόρνια. Μετά από πολλά χρόνια αρνήσεων στο αίτημά του για εγγραφή στο κολλέγιο, το 1994, αποφοίτησε από το SUNY New Paltz με Πτυχίο στην Ψυχολογία και Πτυχίο στην Κοινωνιολογία. Είναι ιδρυτικό μέλος του Νέου Αφρικανικού Απελευθερωτικού Μετώπου και συνεχίζει να εργάζεται για την ανάπτυξη ενός Εθνικού Προγράμματος Αφρικανικών Σπουδών για Φυλακισμένους. Σε ολόκληρο το διάστημα της φυλάκισής του, από το 1971 μέχρι το 2020, υπήρξε ένας από τους βασικούς αγωνιστές του κινήματος των πολιτικών κρατουμένων, παλεύοντας τόσο για τα δικαιώματά τους, όσο και για την αναγνώρισή τους ως τέτοιους, αλλά και για την αποφυλάκισή τους. Πρόκειται για μια κατηγορία κρατουμένων η οποία δεν αναγνωρίζεται ως τέτοια στις ΗΠΑ, μιας και θεωρούνται ποινικοί κρατούμενοι. Βέβαια, όταν τίθεται ζήτημα αποφυλάκισης πολιτικών κρατουμένων υπερτονίζεται η πολιτική διάσταση της δράσης τους παρότι δεν τους αποδέχονται ως τέτοιους και το γεγονός πως δεν έχουν «μετανοήσει».
Ο Τζαλίλ συνεχίζει να παλεύει για τους πολιτικούς κρατουμένους μέσα από την οργάνωση για την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων Jericho, την οποία συνίδρυσε όντας φυλακισμένος, και μετά την αποφυλάκισή του.
Β.Μ: Δώστε μας λίγα στοιχεία για το έργο του! Με τι καταπιάνεται σχεδόν στο σύνολο της ζωής του; Ποιος ο καθοριστικός παράγοντας της σκέψης (και της δράσης του);
Είναι ένας πολιτικός ακτιβιστής, αυτό τον χαρακτηρίζει στο σύνολο σχεδόν της ζωής του. Δρα στα πλαίσια της μαύρης κοινότητας των ΗΠΑ, και για την απελευθέρωσή της. Ένας επιπλέον σκοπός της ζωής του αφορά την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, ασχέτως χρώματος ή ιδεολογίας, λ.χ. πάλευε και παλεύει μαζί με τον ιθαγενή Αμερικάνο Λέοναρντ Πελτιέλ και τους για χρόνια πολιτικούς κρατουμένους λευκούς της Κομμουνιστικής Οργάνωσης «19 Μάη» (γνωστότερους ως Weathermen), ο τελευταίος των οποίων Ντέιβιντ Γκίλμπερτ, απελευθερώθηκε πριν μερικούς μήνες. Δεν τον απασχολούν όμως μόνο οι πολιτικοί κρατούμενοι της γενιάς του Μέσω του Jericho παλεύουν για την απελευθέρωση και των νεότερων πολιτικών κρατουμένων, όπως του λευκού αναρχικού Έρικ Κινγκ. Αυτή τη στιγμή, στην ιστοσελίδα του Jericho βρίσκουμε 24 πολιτικούς κρατούμενους στις ΗΠΑ.
Θα έλεγα πως καθοριστικός παράγοντας της σκέψης τους είναι η απελευθέρωση του λαού του αλλά και των λαών του κόσμου από την ιμπεριαλιστική και καπιταλιστική καταπίεση που γεννά τη βία, τον ρατσισμό και τη φτώχεια.
Β.Μ: Πως βίωσε τον εγκλεισμό της φυλακής και ποια η δράση του μέσα στο «κάτεργο»;
Καταρχάς, σπούδασε μέσα στη φυλακή, κάτι που δεν πρόλαβε να κάνει στην ελεύθερή του ζωή μιας και όπως προανέφερα την είχε αφιερώσει στην απελευθέρωση του λαού του.
Ενώ βρισκόταν φυλακισμένος στο Σαν Κουέντιν την περίοδο 1975-1977, οργάνωσε την πρώτη εθνική καμπάνια στις φυλακές για την κατάθεση υπομνήματος στα Ηνωμένα Έθνη. Δημιούργησε την πρώτη επαναστατική εθνική εφημερίδα κρατουμένων με τίτλο Arm the Spirit και οργάνωσε την πρώτη διαδήλωση του Μαύρου Αυγούστου μπροστά από τη φυλακή του Σαν Κουέντιν. Από το κελί του και με την υποστήριξη ενός άλλου μέλους του BLA και αιχμαλώτου πολέμου, του Σουντιάτα Ακόλι, οργάνωσε την πρώτη πορεία προς τα Ηνωμένα Έθνη, με αίτημα την αναγνώριση των πολιτικών κρατουμένων στις ΗΠΑ, όπως και την πρώτη διαδήλωση μπροστά στο Κτίριο Κρατικών Γραφείων του Χάρλεμ με το ίδιο αίτημα.
Από τη στιγμή που βρέθηκε στις φυλακές της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, ο Τζαλίλ έγραψε και κατέθεσε νομοσχέδιο για τη μείωση της ποινής των ισοβιτών, το οποίο παρουσιάστηκε στην Επιτροπή Σωφρονισμού της Πολιτειακής Συνέλευσης της Νέας Υόρκης. Ο Τζαλίλ έχει καταθέσει πολλές αγωγές προς υπεράσπιση των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων, αμφισβητώντας τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος των φυλακών. Επιπλέον, έχει λάβει βραβεία εκτίμησης από οργανώσεις φυλακής για την ενεργή συμμετοχή και ηγεσία του, όπως επίσης και δύο επαίνους για την αποτροπή εξεγέρσεων στη φυλακή.
Το βασικό του έργο, θα έλεγα, αφορά στη διατήρηση της μνήμης του Μαύρου Κινήματος και της υπεράσπισης και προώθησης των δικαιωμάτων των Μαύρων στις ΗΠΑ αλλά και των πολιτικών κρατουμένων.
Β.Μ: Πρόσφατα εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ψηφίδες το βιβλίο Είμαστε οι Απελευθερωτές μας (Κείμενα της Φυλακής για το Μαύρο Κίνημα).Τι θα διαβάσουμε λοιπόν στο εν λόγω βιβλίο;
Θα έλεγα πως το βιβλίο χωρίζεται, χοντρικά, σε τρία μέρη. Υπάρχει μια εισαγωγή της σειράς «Διαλεκτική» στην οποία ανήκει ο τίτλος, και την οποία έχω γράψει εγώ, ως υπεύθυνος της σειράς αλλά και ως μεταφραστής και επιστημονικός επιμελητής του βιβλίου. Η εισαγωγή, με τη σειρά της, χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο αφορά μια συνοπτική περιοδολόγηση στη σύγχρονη ιστορία του δομικού ρατσισμού κατά των Μαύρων στις ΗΠΑ και ταυτόχρονα και της ιστορίας του Μαύρου κινήματος στην ίδια χώρα. Το δεύτερο μέρος αφορά στη γνωριμία μου με τον Τζαλίλ, στη φυλακή, περίπου δύο χρόνια πριν την αποφυλάκισή του. Η διοργάνωση αυτής της συνάντησης άλλωστε, η οποία προέκυψε τυχαία, υπήρξε και η αφορμή να γνωρίσω τον ίδιο και το έργο του.
Το δεύτερο μέρος, και κορμό του βιβλίου, αποτελεί η εκλογή έργων του ίδιου του Τζαλίλ. Την επιλογή την έκανα εγώ με σκοπό να συγκεντρώσω όσο το δυνατό περισσότερα κείμενα τα οποία θα συνδέονταν μεταξύ τους περιεχομενικά μιας και αφορούσαν το μαύρο κίνημα, εντός κι εκτός φυλακής. Έτσι, λ.χ. συναντάμε κείμενα του Τζαλίλ για τον Μαύρο Απελευθερωτικό Στρατό, την απολογία του στο δικαστήριο, ένα κείμενο για ένα σύντροφό του στο κίνημα και τις φυλακές, κι ένα αυτοβιογραφικό του οδοιπορικό για τη ζωή του στις διάφορες φυλακές των ΗΠΑ.
Το τρίτο μέρος αποτελείται ένα κείμενο του Ντορούμπα μπιν Ουαχάντ, συνιδρυτή του Μαύρου Απελευθερωτικού Στρατού για τις στρατηγικές καταπίεσης του Μαύρου κινήματος, τις τακτικές του FBI και τις σκευωρίες του κράτους των ΗΠΑ κατά του κινήματος.
Β.Μ: Περιέγραψέ μας την δική σου προσωπική επαφή με τον Τζαλίλ Μουντακίμ; Τόσο με τον ίδιο όσο και με το έργο του!
Να αρχίσω με το εξής: Ως ιστορικός έχω αρχίσει εδώ και μερικά χρόνια να εκτιμώ ιδιαίτερα τον παράγοντα τύχη. Τυχαία ανέλαβα να γράψω ένα άρθρο για το ρατσισμό λίγο πριν πάω στις ΗΠΑ για έρευνα, πάνω σε άλλο αντικείμενο, και εξίσου τυχαία το συζήτησα με το φίλο που με φιλοξενούσε. Ο ίδιος κανόνισε συνάντηση με ένα σύντροφο του Τζαλίλ που βρισκόταν πλέον εκτός φυλακής, τον Σεκού Οντίνγκα. Ήμουν τυχερός γιατί δέχτηκε να με συναντήσει και αυτός μου πρότεινε να πάω στη φυλακή. Εξίσου τυχερός στάθηκα και με το γεγονός πως ο Τζαλίλ βρισκόταν σε μια φυλακή που παρότι υψίστης ασφαλείας δεν ήταν δύσκολο να την επισκεφτείς και ήμουν ακόμη πιο τυχερός γιατί ο φίλος μου εξασφάλισε αμάξι και ήταν διατεθειμένος να πάρει ένα ρεπό και να το χρησιμοποιήσει για να πάμε να βρούμε τον Τζαλίλ, το οποίο σήμαινε για τον ίδιο περίπου 6 ώρες οδήγηση συνολικά ενώ το προηγούμενο και το επόμενο βράδυ δούλευε σερβιτόρος.
Με αφορμή την επίσκεψη κάθισα και διάβασα τη συλλογή κειμένων του Τζαλίλ We are our own liberators (Είμαστε οι απελευθερωτές μας) από το οποίο έγινε η επιλογή κειμένων αλλά και του τίτλου για την ελληνική έκδοση. Σε αυτή τη συλλογή υπάρχουν και πάρα πολλά κείμενα για τον Μαύρο εθνικισμό και τα προτάγματά του, τα οποία επιλέξαμε να μη συμπεριλάβουμε σε αυτήν την έκδοση, παρότι σκεφτόμαστε να ακολουθήσει και δεύτερη, γιατί θα χρειαζόταν μια τελείως διαφορετική πλαισίωση.
Ο Τζαλίλ παρότι όταν τον συναντήσαμε είχε περάσει σχεδόν μισό αιώνα στη φυλακή ήταν εύθυμος με εξαιρετικό χιούμορ. Επίσης, παρότι δεν είχε πρόσβαση σε η/υ ή ίντερνετ ήταν φοβερά ενημερωμένος. Η πρώτη του κουβέντα, αφότου μας ασπάστηκε θερμά, ήταν, «από την Ελλάδα δεν είσαι; Βγήκατε από τα μνημόνια, ε;» και άρχισε να γελάει. Όντως, η 20η Αυγούστου, μέρα του επισκεπτηρίου, ήταν και η μέρα που θεωρητικά τελείωνε το τρίτο μνημόνιο. Αυτό το «θεωρητικά» ήταν κι ο λόγος που τον έπιασαν τα γέλια με το που το ξεστόμισε.
Σε όλη αυτή την επίσκεψη είδα ένα ευφυή και εγκάρδιο άνθρωπο που έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή στον αγώνα, πολύ συγκροτημένο πολιτικά, και που παρά το γεγονός πως είχε περάσει όλη την ενήλική του ζωή σε φυλακές, το ηθικό του ήταν ακμαίο. Αυτός ήταν κατά τη γνώμη μου και ο βασικός λόγος που για δεκαετίες οι αρχές απέρριπταν τις αιτήσεις του για αποφυλάκιση.
Β.Μ: Δώσε μας λίγο το κλίμα για το Μαύρο Κίνημα σήμερα. Καταρχάς υφίσταται, και εάν ναι, πως αντιμετωπίζει τις συνεχιζόμενη και αυξανόμενη περιχαράκωση και ρατσισμό από την κοινωνία; (Πρακτικά δεν είδαμε να αλλάζει και τίποτα από την δολοφονία του Φλόυντ)
Να τονίσω πως δεν είμαι ειδικός πάνω στο θέμα. Θεωρώ πως η κατάσταση των Μαύρων στις ΗΠΑ παραμένει άσχημη. Ένα από τα κείμενα του Τζαλίλ που δεν μεταφράσαμε ονομαζόταν «Ομπαμα-μανία» (Obama-Mania). Σε αυτό έκανε κριτική στον Ομπάμα και, κυρίως, τους υποστηρικτές του. Ιδίως όσους από τους τελευταίους θεωρούσαν πως η εκλογή του θα αποτελούσε θετική αλλαγή για τους Μαύρους.
Όπως έγραφε κι ο Τζαλίλ, «η κατάσταση απαιτεί πολλά περισσότερα από ένα διάγγελμα εντυπωσιασμού πως η αλλαγή θα γίνει απλά με διακηρύξεις σε συνεντεύξεις τύπου, σε κάποιο υπουργικό συμβούλιο ή σε μια συνάντηση σε κάποιο δημαρχείο, όταν οι άπληστοι συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται την καπιταλιστική έξαρση χωρίς κανένα δισταγμό, μιας και οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι (CEO) θεωρούν πως είναι ασφαλείς…». Ο Τζαλίλ θέτει το ζήτημα του ρατσισμού αναδεικνύοντας τις αιτίες που το γεννούν και το αναπαράγουν, τον ίδιο τον καπιταλισμό (των ΗΠΑ). Και συμφωνώ με αυτό. Δεν πρόκειται να βελτιωθεί η κατάσταση των Μαύρων αν το Μαύρο κίνημα, μαζί με τα υπόλοιπα κινήματα στις ΗΠΑ, δεν ανατρέψουν την κατάσταση.
Στο ίδιο κείμενο ο Τζαλίλ έθετε το ζήτημα κάπως ωμά αλλά ουσιαστικά: «Μαζικές κινητοποιήσεις, γενικές απεργίες, να απαιτήσουμε να σταματήσουν οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι…δημόσια κατοχή των μέσων παραγωγής…» Δηλαδή, ο αγώνας για κοινωνική απελευθέρωση θα απελευθερώσει και τους Μαύρους. Νομίζω πως είμαστε μακριά από αυτό, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και γενικότερα. Το Μαύρο κίνημα δεν είναι στα καλύτερά του, όπως και τα κινήματα παγκοσμίως, ένα κομμάτι του παλεύει για να αναβιώσει το ένδοξο παρελθόν της δεκαετίας του 1960 ενώ ένα άλλο θεωρεί πως τα πράγματα θα αλλάξουν με μεταρρυθμίσεις που αφορούν λ.χ. στην αστυνομία. Όπως είπα και παραπάνω, δεν είμαι ειδικός. Αυτή είναι η γενική μου αίσθηση με τον κίνδυνο να αγνοώ εξελίξεις και άρα να αδικώ τμήμα του κινήματος.
Β.Μ: Πόσο βοηθούν τέτοια αναγνώσματα για να κατανοήσουμε και να δούμε ότι υπάρχει δρόμος και ότι γίνεται και αλλιώς;
Θεωρώ πως είναι πάντα χρήσιμο, τουλάχιστον για όσους πιστεύουν στην ανάγκη για κοινωνική αλλαγή, να μελετούν την ιστορία των κινημάτων ανά τον κόσμο. Όχι διότι «η ιστορία επαναλαμβάνεται», κάτι που σαφώς δεν συμβαίνει μιας και οι ιδιαίτερες συνθήκες κάθε εποχής, οι οποίες γεννάνε και τα διάφορα κινήματα, είναι μοναδικές. Αλλά διότι παρά το γεγονός πως οι απαντήσεις μένουν να βρεθούν, συχνά τα ερωτήματα είναι κοινά. Άρα έχει ενδιαφέρον να μελετάμε τους προβληματισμούς των κινημάτων αλλά και τις στρατηγικές και τις πρακτικές που αυτά αναπτύσσουν στη βάση των προβληματισμών τους.
Ένας από τους λόγους που προχωρήσαμε σε αυτήν την έκδοση αποτελεί και η σχετική απουσία κειμένων για το Μαύρο κίνημα, με ελάχιστες εξαιρέσεις από μικρούς πολιτικούς εκδοτικούς οίκους.
Β.Μ: Ποια ανάγκη γέννησε τις εκδόσεις Ψηφίδες;
Οι Ψηφίδες ως ιδέα γεννήθηκαν πριν πάρα πολλά χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Για μια σειρά από λόγους η υλοποίηση της ιδέας καθυστέρησε για περίπου 20 χρόνια. Το 2019, μαζί με την Μαρία Κελετζή, ξεκινήσαμε τις εκδόσεις στη Θεσσαλονίκη.
Ο στόχος ήταν αφενός να εκδίδουμε έργα τα οποία είτε θα έθεταν νέα ερωτήματα ή θα επανέφεραν παλιά ερωτήματα αντιμετωπίζοντάς τα με πιο σύγχρονες προσεγγίσεις και μεθοδολογίες. Κάπως έτσι επιλέχθηκε και το όνομα «Ψηφίδες», μιας και φιλοδοξούμε ο κάθε μας τίτλος να αποτελεί μια ψηφίδα που θα συνεισφέρει στην κατανόηση του μωσαϊκού που συγκροτεί τον σύγχρονο κόσμο.
Ταυτόχρονα, επιδιώκουμε να συνεργαστούμε, κυρίως, με νέους συγγραφείς, δίνοντας φωνή στη δική μας γενιά η οποία βιώνει στο πετσί της τη διαρκή οικονομική κρίση, πράγμα που συχνά την εμποδίζει να αρθρώσει λόγο μιας και τα πλείστα μέσα είναι κατειλημμένα από τις προηγούμενες γενιές.
Τέλος, επιδιώξαμε και μια εκδοτική πρόταση ως προς τη μορφή, σχεδιάζοντας βιβλία φιλικά προς τον αναγνώστη, και μάλιστα τον αναγνώστη-μελετητή αν μου επιτρέπεται η φράση. Αυτόν που το βιβλίο αποτελεί την αρχή ενός ταξιδιού, που θα σημειώσει πράγματα και φράσεις, που θα του γεννηθούν απορίες και που ίσως ξεκινήσει και το δικό του θεωρητικό ταξίδι με αφορμή αυτό που διάβασε.
Β.Μ: Ποιο είναι το βασικό κριτήριο επιλογής των έργων που θα εκδώσετε;
Αυτά που είπα παραπάνω νομίζω. Πρωτοτυπία στα ερωτήματα ή/και τη μεθοδολογία και την προσέγγιση. Ορισμένα έργα τα επιλέγουμε εμείς, άλλα όμως μας τα προτείνουν συνεργάτες μας ή και άγνωστοι σε εμάς συγγραφείς. Το τελευταίο μας χαροποιεί ιδιαίτερα διότι σημαίνει πως τα βιβλία μας έχουν κάνει θετική αίσθηση σε ένα κομμάτι του αναγνωστικού κοινού.
Βέβαια το σκεφτόμαστε να ανοιχτούμε και στα αχαρτογράφητα, για εμάς, νερά της μυθοπλασίας, μιας και μέχρι σήμερα εκδίδουμε μόνο δοκίμια. Οπότε εκεί θα πρέπει να δούμε το ζήτημα εκ νέου μιας και τα κριτήρια για τη λογοτεχνία δεν μπορούν να ταυτίζονται με αυτά για το δοκίμιο.
Β.Μ: Τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα;
Πολλά και διάφορα. Η αλήθεια είναι πως λόγω της πανδημίας πήγε αρκετά πίσω το εκδοτικό μας πρόγραμμα με αποτέλεσμα να συσσωρευτούν πολλοί τίτλοι οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν κυκλοφορήσει ήδη. Οπότε θα σας πω για αυτά που ετοιμάζονται πιο άμεσα• παρότι υπάρχουν και αρκετοί άλλοι καθ’ οδόν.
Στην Κυπρολογική σειρά «Ρότσος» ετοιμάζονται δύο δοκίμια, ένα για την πολιτική και κοινωνική ιστορία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, από τον Νίκο Μούδουρο. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο μιας και βασίζεται κυρίως σε τουρκικές και τουρκοκυπριακές πηγές. Το δεύτερο είναι εθνομουσικολογικό και αφορά την προφορική ιστορία των βιολάρηδων, ενός επαγγέλματος που τείνει να εκλείψει, και που αποτελεί καρπό της πολύχρονης έρευνας της Νικολέττας Δημητρίου.
Στη σειρά «Πολιτικές Πολιτισμών» ετοιμάζονται επίσης δύο έργα, ένα του Πάνου Κομπατσιάρη για τη σχέση πολιτικής και τέχνης, ο οποίος εξάγει τα συμπεράσματά του μελετώντας τις μπιενάλε Αθήνας και Βερολίνου. Πρόκειται για ένα έργο που αναδεικνύει τη σχέση τέχνης και πολιτικής. Το δεύτερο είναι του Γιάννη Μυλωνά ο οποίος αναλύει τον Λόγο της «ελληνικής κρίσης» σε ΜΜΕ της Ελλάδας και της Ευρώπης, από τη σκοπιά ταξική αλλά και οριενταλισμού. Ένα πολύ ενδιαφέρον δοκίμιο που βλέπει σε βάθος αυτό που έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια υπερβολικά έντονα, την πολιτική στράτευση των ΜΜΕ ενάντια στους «από κάτω».
Στη σειρά «Διαλεκτική» έχουμε μια μετάφραση του κλασικού έργου του πολύ σημαντικού κοινωνικού ανθρωπολόγου Τζέιμς Σκοτ με τίτλο «Κυριαρχία και τέχνη της αντίστασης». Και την εθνογραφία του επίσης κοινωνικού ανθρωπολόγου Θοδωρή Ρακόπουλου με θέμα τα Χρυσά διαβατήρια στην Κύπρο και το πως η πολιτειότητα έχει μετατραπεί σε ένα εμπόρευμα για…χρυσά πορτοφόλια. Έτοιμάζουμε και δύο τίτλους σχετικούς με το φύλο, στην ίδια σειρά, της Δέσποινας Τζανάκη και της Μαρίας Μάζη, αλλά σας κρατάμε τις λεπτομέρειες για έκπληξη.
Τέλος, στην ιστορική σειρά Παλίμψηστο έχουμε δύο συν ένα τίτλους. Τη μελέτη του ιστορικού Αντώνη Χατζηκυριάκου για την οθωμανική Κύπρο. Πρόκειται μια κοινωνική, οικονομική, πολιτική, αλλά και περιβαλλοντική ιστορία της ύστερης οθωμανικής περιόδου του νησιού. Επίσης, τη μελέτη των Βάσιας Λέκκα και Δέσπως Κριτσωτάκη για τα παιδιά και τους νέους στο Αιγινήτειο νοσοκομείο κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, μια ακόμη συμβολή των δύο αυτών ιστορικών στην ιστορία της ψυχιατρικής. Τέλος, το βιβλίο του Άρνε Τρέχολτ, ενός νορβηγού πολιτικού ακτιβιστή και δημοσιογράφου της δεκαετίας του 1960, ο οποίος περιγράφει τη συμμετοχή του στο ελληνικό αντιδικτατορικό κίνημα τόσο στην περίπτωση του «Συμβουλίου της Ευρώπης» όσο και γενικότερα στο κίνημα αλληλεγγύης στην (αντιδικτατορική) Ελλάδα των Σκανδιναβικών χωρών. Α! Εκκρεμεί και μια εξαιρετική μελέτη του Αντώνη Αντωνίου για την ελληνική αριστερά σε σχέση με τα αντιαποικιακά προτάγματα με αφορμή τη στάση της στο Κυπριακό κατά τη δεκαετία του 1950 όπως και ένας συλλογικός τόμος με θέμα την ιστορία του αλκοόλ σε επιμέλεια του Κωστή Γκοτσίνα.
συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Ιούνης 2022
