Κλάσικος δεν υπάρχουν μόνο στην Αργεντινή και την Βραζιλία, παρότι αυτά είναι τα γνωστότερα, αλλά και στις άλλες χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Η Παραγουάη, που συνορεύει και με τις δύο αυτές χώρες, έχει εξίσου ενδιαφέρουσες κι ιστορικές αναμετρήσεις μεταξύ «αιώνιων εχθρών».
Σημαντικότερη όλων, γνωστή και ως σούπερκλάσικο του παραγουάνικου ποδοσφαίρου, είναι εκείνο ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες και λαοφιλέστερες ομάδες της χώρας, οι οποίες βρίσκονται στην πρωτεύουσα Ασουνσιόν: την Σέρο Πορτένιο [Club Cerro Porteño] και την Ολίμπια [Club Olimpia].
Σιέρο Πορτένιο – Ολίμπια
Η Σέρο ιδρύθηκε το 1912 στην Εργατική Συνοικία [Barrio Obrero] της Ασουνσιόν και τα χρώματά της είναι το κόκκινο και το μπλε. Το γήπεδό της ονομάζεται, επισήμως, Στάδιο τού Στρατηγού Πάμπλο Ρόχας [Estadio General Pablo Rojas], προς τιμήν τού ιστορικού της προέδρου που έμεινε στην θέση για 14 χρόνια (1959 – 1971), αλλά είναι περισσότερο γνωστό ως «Το Καζάνι» [“La Olla” ή το «Το Κυανέρυθρο Καζάνι» [“La Olla Azulgrana”].Το παρατσούκλι της είναι «Κυκλώνας» [“Ciclón”, προφέρεται Σικλόν], αλλά αποκαλείται και «Ομάδα τού Λαού» [“Club del Pueblo”]· προσωνύμιο που της είχαν δώσει από τις αρχές τού 20ού αιώνα οι υπόλοιπες ομάδες, θέλοντας να την χλευάσουν για το ότι οι οπαδοί της προέρχονταν από τα κατώτερα λαϊκά στρώματα. Η Σέρο, βέβαια, αποδέχθηκε και υιοθέτησε με περηφάνια το προσωνύμιο αυτό. Να προσθέσουμε ότι το όνομα Σέρο Πορτένιο προέρχεται από μια ιστορική μάχη τού 1811, ανάμεσα στα στρατεύματα γκουαρανί (του αυτόχθονα λαού τής ευρύτερης περιοχής τής μετέπειτα Παραγουάης και των γύρω χωρών) και στα «πορτενιας», δηλαδή εκείνα του Μπουένος Άιρες, αφού από το λιμάνι [=puerto] βγαίνει και κι ο χαρακτηρισμός «πορτένιο» [“porteño”]. Η περιοχή όπου έγινε η μάχη ονομαζόταν, στη γλώσσα γκουαρανί, Cerro Μba’e, έπειτα όμως από την ηρωική αντίσταση των στρατευμάτων γκουαρανί, μετονομάστηκε σε Cerro Porteño.
Η Ολίμπια ιδρύθηκε το 1902 στην συνοικία που φέρει το όνομα του Στρατάρχη Λόπες [Mariscal López] στην Ασουνσιόν και την ιδέα για τ’ όνομά της την είχε ο, εκ των ιδρυτών της, Ολλανδός Γουίλιαμ Πάατς [William Paats], ο οποίος είχε εγκατασταθεί από τα τέλη του 19ου αιώνα στην χώρα και θεωρείται ο πατέρας τού παραγουάνικου ποδοσφαίρου. Έδρα της είναι το Στάδιο Μανουέλ Φερέιρα [Estadio Manuel Ferreira] γνωστότερο σαν “El Bosque de Para Uno”, ονομασία την οποία πήρε, διότι γύρω από το γήπεδο υπήρχαν πάρα πολλά δέντρα [Bosque=Δάσος] και παράλληλα εκεί βρισκόταν κι η αφετηρία τής γραμμής 1 των λεωφορείων. Τα παρατσούκλια της είναι «Βασιλιάς των Κυπέλλων» [“Rey de Copas”] και «Πρύτανης» [“Decano”, προφέρεται Ντεκάνο]. Η Ολίμπια κατέχει 8 διεθνείς τίτλους, μεταξύ των οποίων 3 Κόπα Λιμπερταδόρες και 1 Διηπειρωτικό Κύπελλο.
Η πρώτη μεταξύ τους αναμέτρηση δεν έγινε ποτέ, διότι η Ολίμπια δεν κατέβηκε ν’ αγωνιστεί στο παιχνίδι που είχε προγραμματιστεί για την 10η Αυγούστου 1913. Τον επόμενο μήνα, όμως, στις 21 Σεπτέμβρη, η Ολίμπια εμφανίστηκε και έχασε με 3-1. Στο τέλος τού πρωταθλήματος του 1914 οι δυο ομάδες ισοβάθμησαν στους 15 βαθμούς και χρειάστηκαν τρεις αναμετρήσεις για να βγει πρωταθλητής. Στις δυο πρώτες υπήρξε ισοπαλία (2-2 και 1-1), όμως στον τρίτο τελικό η Ολίμπια κέρδισε την Σέρο με 3-2 και σήκωσε το πρωτάθλημα. Τον επόμενο χρόνο έχουμε και τον πρώτο διασυρμό, όταν στις 8 Αυγούστου 1915, η Ολίμπια έχασε με 5-1. Στον δεύτερο γύρο, ωστόσο, ήρθε η ώρα τής εκκωφαντικής ήττας και για την Σέρο: νίκη τής Ολίμπια με 5-0. Στο τέλος τού πρωταθλήματος οι δυο ομάδες ήρθαν πάλι ισόβαθμες, με 12 βαθμούς αυτήν την φορά, κι ο πρώτος μεταξύ τους τελικός ήρθε ισόπαλος 1-1. Στον δεύτερο η κανονική διάρκεια έληξε 4-4, όμως στην παράταση η Σέρο έβαλε 3 γκολ στα τελευταία 5 λεπτά και πήρε τον τίτλο. Ήταν αυτά τα τρία γκολ σε τόσο μικρό διάστημα, που έδωσαν στην Σέρο το προσωνύμιο «Κυκλώνας».
Στις 31 Γενάρη 1969 ήρθε κι η στιγμή να συναντηθούν για πρώτη φορά στο πλαίσιο του Κόπα Λιμπερταδόρες, στην φάση των ομίλων. Στο γήπεδο της Ολίμπια, στο 52’ και με το σκορ ισόπαλο 1-1, ο επιθετικός της Σέρο, Άνχελ Σόσα [Ángel Sosa], πέρασε και τον τερματοφύλακα Απολινόρ Χιμένες [Apolinor Jiménez ], σταμάτησε πάνω στην γραμμή και κάθισε πάνω στην μπάλα περιμένοντας τον τερματοφύλακα να τρέξει προς το μέρος του και τότε μόνο να την σπρώξει στα δίχτυα. Ο αγώνας έληξε 1-4. Στις 2 Μάη 1991, οι δυο ομάδες βρέθηκαν αντιμέτωπες στα προημιτελικά τού Λιμπερταδόρες κι ο πρώτος αγώνας στην έδρα τής Σικλόν έληξε με 1-0, το γκολ πέτυχε ο Ραμόν Άνχελ Χικς [Ramón Ángel Hicks], ο οποίος δήλωσε: «Να αποκλείσουμε την Ολίμπια και μετά ας πεθάνουμε». Στον επαναληπτικό η φοβερή τότε ομάδα τής Ντεκάνο, υπερασπιζόμενη και τον τίτλο της, ανέτρεψε εύκολα το σκορ τού πρώτου αγώνα, κερδίζοντας με 3-0 και πηγαίνοντας στον τρίτο σερί ημιτελικό της στην διοργάνωση.
Αρκετά παιχνίδια στην μακρόχρονη ιστορία των αναμετρήσεων των δυο ομάδων σημαδεύτηκαν από επεισόδια. Πρόσφατα, στις 19 Αυγούστου 2018, μετά τον αγώνα στην έδρα τής Σικλόν που ολοκληρώθηκε με ήττα των γηπεδούχων 0-2, είχαμε άσχημα γεγονότα. Γύρω από το γήπεδο υπήρξαν συγκρούσεις μεταξύ των οπαδών των δυο ομάδων, με πετροπόλεμο κι ανταλλαγή φωτοβολίδων, ενώ αρκετές ζημιές έγιναν σε αυτοκίνητα και μαγαζιά. Συνελήφθησαν 13 οπαδοί, μεταξύ των οποίων δυο ανήλικοι. Πριν το παιχνίδι είχε συλληφθεί κι ένας οπαδός των φιλοξενούμενων, ο οποίος προσπάθησε να περάσει στο γήπεδο ένα αυτοσχέδιο στιλέτο…
Το δεύτερο σημαντικότερο κλάσικο της Παραγουάης είναι εκείνο της Barrio Obrero, ανάμεσα στην Σέρο και την Νασιονάλ [Club Nacional]. Η Νασιονάλ ιδρύθηκε το 1904, στην Εργατική Συνοικία από μαθητές τού Εθνικού Γυμνασίου/Λυκείου τής Πρωτεύουσας [Colegio Nacional de la Capital] και υιοθέτησε τα χρώματά του: κόκκινο, λευκό και μπλε. Το παρατσούκλι της είναι «Η Ακαδημία» [“La Academia”], αλλά συχνά αναφέρεται κι ως «Τρικολόρ» [“Tricolor”]. Έδρα της είναι το Στάδιο Αρσένιο Ερίκο [Estadio Arsenio Erico] που πήρε το όνομα του από τον θεωρούμενο ως καλύτερο Παραγουανό ποδοσφαιριστή όλων των εποχών και πρώτο σκόρερ στην Α’ κατηγορία τής Αργεντινής (293 τέρματα) στην οποία και αγωνίστηκε με τα χρώματα της Ιντεπεντιέντε (1933-1942) και της Ουρακάν (1946-48). Ο Ερίκο αναδείχθηκε από την Νασιονάλ (1930-33) κι επέστρεψε σ’ αυτήν δυο φορές (1942-46, 1948-49) μετά την τεράστια καριέρα του στην Αργεντινή.
Η πρώτη αναμέτρηση μεταξύ των δυο ομάδων πραγματοποιήθηκε το 1913 κι ήταν μάλιστα το πρώτο παιχνίδι τής Σέρο στην Α’ κατηγορία[1]. Το παιχνίδι έληξε με θρίαμβο 5-0 υπέρ των πρωτοεμφανιζόμενων Σερίστας, απέναντι στην πρωταθλήτρια 1909 και 1911, Νασιονάλ. Ένας νέος θρίαμβος της Σέρο ήταν αυτός που «επισημοποίησε» και το παρατσούκλι Σικλόν. Στο πρωτάθλημα του 1918, οι Σέρο και Νασιονάλ ισοβάθμησαν στους 21 βαθμούς κι ο πρωταθλητής κρίθηκε σε τρεις μεταξύ τους αγώνες. Οι δυο πρώτοι τελείωσαν ισόπαλοι 1-1. Στον τρίτο, που έγινε στις 26 Γενάρη 1919, η Ακαδημία ήταν μπροστά με 2-0 κι ενώ απέμεναν 15 λεπτά για την λήξη. Τότε, μέσα σε διάστημα δώδεκα λεπτών η Σικλόνσκόραρε 4 φορές και κάνοντας μια εκπληκτική ανατροπή, πήρε το πρωτάθλημα. Στις 24 Σεπτέμβρη 1924, η Νασιονάλ πήρε τη ρεβάνς, στεφόμενη πρωταθλήτρια στο ουδέτερο γήπεδο της Ολίμπια, νικώντας την Σέρο με 3-0, κι ενώ με το σκορ στο 0-0 ο τερματοφύλακάς της είχε αποκρούσει το πέναλτι του Σερίστα, Καπντεβίλα [Capdevila].
Μια αρκετά ενδεικτική ιστορία, σε ό,τι αφορά την έχθρα μεταξύ τής Σέρο και της Ολίμπια, η οποία όμως αποτυπώθηκε σε κλάσικο ανάμεσα στην Σικλόν και την Τρικολόρ, εξελίχθηκε την 22η και τελευταία αγωνιστική τού Απερτούρα 2011. (Μια ιστορία που φέρνει λίγο στο μυαλό μας την τελευταία αγωνιστική τής δικής μας Α’ Εθνικής τού 1993, με το ΑΕΚ – ΟΣΦΠ 3-1.) Η Νασιονάλ, λοιπόν, είχε 44 βαθμούς κι η Ολίμπια 42. Αμφότερες έπαιζαν εκτός έδρας, η πρώτη είχε το κλάσικο στην έδρα τής Σέρο κι η δεύτερη έπαιζε στην 3η Φλεβάρη [3 de Febrero]. Τα παιχνίδια ξεκίνησαν την ίδια ώρα και στο ημίχρονο το πρώτο ματς ήταν 0-0 και η Ολίμπια κέρδισε 0-1, επομένως οι δυο ομάδες ισοβαθμούσαν στους 45 βαθμούς. Λίγο μετά την έναρξη του Β ημιχρόνου η Σέρο ανοίγει το σκορ, αποτέλεσμα που εκείνη την στιγμή έστεφε πρωταθλήτρια την αιώνια αντίπαλό της, Ολίμπια… Το τι συνέβη μνημονεύεται ως η πιο περίεργη στιγμή στην παραγουάνικη ποδοσφαιρική ιστορία. Ο σκόρερ Φρανσίσκο Γκαρσία [Francisco García] ξεκινώντας να πανηγυρίσει το γκολ του βλέπει ότι όχι μόνο κανείς συμπαίκτης του δεν συμμεριζόταν το πάθος του, αλλά κάποιοι τον στραβοκοίταζαν κιόλας. Για τους οπαδούς τους δεν χρειάζεται να πούμε ότι απλά… τον γιούχαραν! Στη συνέχεια, βέβαια, η Νασιονάλ έκανε την ανατροπή κερδίζοντας 2-1, ενώ η Ολίμπια έχασε τελικά 3-2, κι έτσι το τουρνουά κατέληξε στα χέρια τής Νασιονάλ και οι οπαδοί της Σέρο… ζήσανε καλά, αλλά κι εκείνοι της Νασιονάλ καλύτερα…
Ολίμπια – Γκουαρανί
Η έτερη των δύο αιωνίων, η Ολίμπια, έχει κι αυτή ένα ακόμη ντέρμπι, εκτός της Σέρο: αυτό κόντρα στην Γκουαρανί. Όπως κι οι άλλες μεγάλες ομάδες τής Παραγουάης, και η Γκουαρανί, προέρχεται από την πρωτεύουσα Ασουνσιόν, και συγκεκριμένα από την συνοικία Πινοσά [Barrio Pinozá]. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η Γκουαρανί ιδρύθηκε στις 27 Μάη 1905 (κι όχι το 1903 όπως αρχικά πιστευόταν) από μέλη και ποδοσφαιριστές τής Ολίμπια, οι οποίοι μετά από διαφωνίες και έριδες έφυγαν από τον σύλλογο. Έδρα της είναι το Στάδιο Ροχέλιο Λιβιέρες [Estadio Rogelio Livieres]. Το παρατσούκλι της είναι «Ο Αβορίγινας» [“El Aborigen”] , αλλά και το «Κασίκε» [“Cacique”] όπως δηλαδή αποκαλείτο ο αρχηγός μιας κοινότητας αυτοχθόνων γκουαρανί. Ήταν ανάμεσα στις 5 ομάδες που το 1906 ίδρυσαν την Παραγουάνικη Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Οι άλλες ήταν οι: Ολίμπια, Λιμπερτάδ [Club Libertad], Νασιονάλ και Χενεράλ Ντίας [General Díaz]. Τα χρώματα της Γκουαρανί είναι το χρυσαφί κίτρινο και το μαύρο, τα οποία πρότεινε ο, εκ των ιδρυτών και πρώτος πρόεδρός της, Χουάν Πάτρι [Juan Patri] εμπνεόμενος απο την σημαία τού διάσημου Άγγλου κουρσάρου Φράνσις Ντρέικ [Francis Drake]. Είναι η μόνη ομάδα που έχει διατηρήσει αυτούσια τα χρώματά της μέχρι σήμερα. Επίσης, είναι η πρώτη πρωταθλήτρια Παραγουάης (αήττητη μάλιστα) κι εκείνη της οποίας παίκτης σημείωσε το πρώτο γκολ στην ιστορία.
Η αναμέτρησή των δυο συλλόγων αποκαλείται –σε ελεύθερη μετάφραση– «το παλαιότερο κλάσικο» [“clásico más añejo”] κι αυτό διότι ήταν το πρώτο παιχνίδι που έγινε στα πλαίσια του παραγουάνικου πρωταθλήματος. Ήταν την Κυριακή 8 Ιούλη 1906, για την 1η αγωνιστική τού πρώτου πρωταθλήματος, στο οποίο συμμετείχαν 6 ομάδες, και ο αγώνας έληξε ισόπαλος 1-1. Το πρώτο γκολ στην ιστορία τού παραγουάνικου πρωταθλήματος πέτυχε ο Σαλβαδορ Μελιάν [Salvador Mellán] της Γκουαρανί. Μια άλλη πρωτιά που έχει το συγκεκριμένο κλάσικο είναι ότι την 4η αγωνιστική τού δεύτερου γύρου, στις 26 Αυγούστου, όταν και αναμετρήθηκαν στην έδρα τής Γκουαρανί, είχαμε για πρώτη φορά διάθεση εσόδων από αγώνα ποδοσφαίρου για κοινωφελή σκοπό: για την ενίσχυση των θυμάτων τού φρικτού σεισμού που είχε ισοπεδώσει την Χιλή. Ο αγώνας έληξε 0-0 και τα έσοδα ανήλθαν σε περίπου 1.000 πέσος. Τα επόμενα δυο χρόνια οι αντίπαλοι συναντήθηκαν τέσσερεις φορές με δυο νίκες τής Γκουαρανί και δυο ισοπαλίες. Η πρώτη νίκη τής Ολίμπια σημειώθηκε στις 10 Ιούλη 1910, με σκορ 4-1. Μέχρι το τέλος του εικοστού αιώνα η Ντεκάνοκυριάρχησε στις μεταξύ τους αναμετρήσεις, αλλά μετά ανέλαβε τα ηνία η Κασίκε. Η μοναδική περίπτωση που έχουν αναμετρηθεί σε μπαράζ πρωταθλήματος ήταν το 1965, τότε που ισοβάθμησαν με 23 βαθμούς, επειδή την 18η και τελευταία αγωνιστική η Ολίμπια έχασε 1-0 από την Ρίβερ Πλέιτ Μοντεβιδέο, ενώ η Γκουαρανί κέρδισε 1-0 την Σέρο. Στον πρώτο τελικό νικήτρια ήταν Γκουαρανί με 2-1· στον δεύτερο η Ολίμπια με 4-1 και στον τρίτο πάλι η Ολίμπια με 2-1. Το 2000 βρέθηκαν εκ νέου αντιμέτωπες σε τελικό πρωταθλήματος αφού μετά τα δυο τουρνουά, Απερτούρα και Κλαουσούρα, ακολούθησαν όμιλοι και διπλές αναμετρήσεις για να οδηγηθούν σε διπλό τελικό, όπου η Ολίμπια ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια νικώντας και στους δυο αγώνες (1-0, 1-3).
Μια αρκετά ασυνήθιστη ιστορία επεισοδίων είχαμε στο κλάσικο της 1ης Ιούνη 2015, στο γήπεδο της Γκουαρανί, όταν οπαδοί των φιλοξενούμενων, αφού επιτέθηκαν στην αστυνομία με τούβλα από τους σαθρούς τοίχους των παλιών κερκίδων του γηπέδου, εισέβαλαν στα γραφεία των γηπεδούχων, πήραν τρόπαια και άρχισαν να τα πετάνε στον αγωνιστικό χώρο.
Αν δεν πιστεύετε, δείτε εδώ:
Λιμπερτάδ – Γκουαρανί
Πάμε τώρα και στην τρίτη της παρέας των μεγάλων τού ποδοσφαίρου τής Παραγουάης, την Λιμπερτάδ, η οποία έχει μεγάλη έχθρα με την Γκουαρανί για το ποια είναι η τρίτη δύναμη στην χώρα, πράγμα που αποτυπώνεται και στο όνομα του μεταξύ τους κλάσικο: “clásico de la tercera potencia”. Η Λιμπερτάδ, βέβαια, σε επίπεδο εγχώριων τίτλων βρίσκεται στην δεύτερη θέση με 25 πρωταθλήματα. Ιδρύθηκε το 1905 στην συνοικία Λας Μερσέδες [Las Mercedes] της Ασουνσιόν. Προσωνύμιά της είναι τα «Γκουμαρέλο» [“Gumarelo”] και «Ρεπογιέρο» [“Repollero”]. Σύμφωνα με τον θρύλο, το πρώτο προέρχεται από την σύνδεση των ονομάτων δυο φανατικών οπαδών της, ιταλικής καταγωγής, των Angelo Gummaresi και Luigi Nuzzarello, τα οποία φτιάχνουν την λέξη ”Gumarelo”. Έτσι λοιπόν, οι εφημερίδες στις αρχές τού 20ου αιώνα αποκαλούσαν τους οπαδούς τής Λιμπερτάδ “Gumarelos” οπότε το προσωνύμιο έμεινε και για την ομάδα. Σχετικά με το δεύτερο παρατσούκλι, προέρχεται από το γεγονός ότι περιμετρικά τής έδρας τής ομάδας, τα πρώτα χρόνια, καλλιεργούνταν ζαρζαβατικά και κυρίως λάχανα [“repollos”]. Αυτός είναι κι ο λόγος που το γήπεδο της Λιμπερτάδ ονομάζεται και «Περιβόλι» [“La Huerta”]. Επισήμως, βέβαια, ονομάζεται Στάδιο Νικολάς Λεός [Estadio Dr. Nicolás Leoz], προς τιμήν τού πρώην προέδρου και οπαδού τής ομάδας, ο οποίος είχε διατελέσει και πρόεδρός της ΚΟΝΜΕΜΠΟΛ[2].
Να πούμε, τέλος, ότι και στην Παραγουάη υπάρχει η μάστιγα των Barras Bravas, οι οποίοι προσπαθούν ν’ αποκομίσουν προσωπικά οφέλη από την ενασχόλησή τους με το γήπεδο, αλλά σε αρκετά μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι στην «πρωτοπόρα» Αργεντινή.
ΟΙ πληροφορίες για το άρθρο αντλήθηκαν κυρίως από την ιστοσελίδα abc.com.py, την Βικιπαίδεια, την ultimahora.com, την σελίδα της FIFA και άλλες.
Μιχάλης Τσούτσιας
Juanbo Sorín
(1) Ενώ το 1912 το πρωτάθλημα διεξήχθη με τέσσερεις μόνο ομάδες, το 1913 προστέθηκε ένας προκριματικός γύρος για την πέμπτη ομάδα που θα συμμετείχε. Τέσσερεις ομάδες θα αγωνίζονταν για μια θέση στο πρωτάθλημα. Αυτές ήταν οι Σέρο Πορτένιο, Ελ Πορβενίρ τού Ιπακαραΐ, 10η Αυγούστου τού Σαν Λορένσο, και Ρίβερ Πλέιτ τού Μοντεβιδέο [Cerro Porteño, El Porvenir de Ypacaraí, el 10 de Agosto de San Lorenzo, River Plate). Νικήτρια βγήκε η Σέρο η οποία εν συνεχεία κέρδισε και το πρωτάθλημα απέναντι στις Ολίμπια, Σολ ντε Αμέρικα [Sol de América], Νασιονάλ και Γκουαρανί [Club Guaraní].
(2)Η Νοτιοαμερικάνικη Ποδοσφαιρική Συνομοσπονδία, CONMEBOL: Confederación Sudamericana de Fútbol
Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στο περιοδικό Humba #33