Εκεί που δεν το περιμένεις
Από Παρασκευή Δευτέρα
εκδόσεις Παράξενες Μέρες
συνάντηση με τον
Αντώνη Τσιρικούδη
Β.Μ: Πόσο σημαντική είναι η συγγραφή για σένα; Υπήρξε ποτέ αυτοσκοπός;
Είναι αυτοσκοπός. Δεν είμαι επαγγελματίας συγγραφέας, με την έννοια πως δεν ζω από τη συγγραφή, ούτε έχω να ανταποκριθώ σε κάποιο συμβόλαιο με περιοριστικούς όρους. Γράφω αυτά που θέλω να γράψω και στη συνέχεια, κάποιες φορές, τα ενώνω, σαν να ήταν ένα παζλ, για να δημιουργήσω μια ιστορία μεγαλύτερη. Άλλες φορές πάλι τα αφήνω στην αρχική τους μορφή. Όσον αφορά στο πρώτο ερώτημα δεν έχω κάποια πρωτότυπη απάντηση να δώσω. Είναι σημαντική η συγγραφή, για αυτό είμαι σίγουρος. Είναι σαν με κάποιον τρόπο, δεν έχω διαλευκάνει πώς λειτουργεί ακριβώς, να μου προσφέρει μια κάποια ισορροπία, τη δυνατότητα να κάνω ό, τι θέλω, ακόμη και να “διορθώσω” κάποια από όσα έχουν συμβεί και πιθανόν να τα ήθελα διαφορετικά. Πολλές φορές η διαδικασία της συγγραφής για μένα δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστη, υποβάλω όμως τον εαυτό μου στην πρόκληση για τις λίγες στιγμές που γράφω κάτι κι είμαι σίγουρος πως είναι καλό, οπότε και βρίσκομαι σε μια κατάσταση ευφορίας που μου είναι δύσκολο να την περιγράψω.
Β.Μ: Ποια είναι η κύρια πηγή έμπνευσης εάν μπορεί να οριστεί φυσικά αυτό;
Κυρίως οι φίλοι μου. Κι άλλοι που δεν είναι τόσο φίλοι μου, οι άνθρωποι γενικότερα. Έχω ένα, ίσως νοσηρό, ενδιαφέρον για τα “μικρά και καθημερινά”. Πράγματα που βλέπω, που ακούω και που ζω. Με ενδιαφέρουν και οι συγκρούσεις, κάθε είδους. Δεν μιλώ για τσακωμούς μόνο, αλλά για συγκρούσεις με την ευρύτερη σημασία. Το πολιτιστικό σοκ για παράδειγμα.
Β.Μ : Πόσο δύσκολο είναι για έναν νεόκοπο συγγραφέα να βρει τρόπο ώστε κάποιος από τους εκδοτικούς οίκους να εκδώσει τα έργα του;
Δεν είναι εύκολο, ούτε τόσο δύσκολο είναι όμως. Εξαρτάται από το σε τι αποσκοπείς και σε ποιους απευθύνεσαι. Μπορείς να πληρώσεις, βέβαια, από όσο ξέρω αρκετοί εκδοτικοί οίκοι χρεώνουν για να σε εκδώσουν. Φαντάζομαι πάλι θα περάσεις από κάποια κρίση, αλλά υπάρχει κι αυτή η δυνατότητα. Για μένα, το σημαντικό είναι να επιμείνεις. Στείλε και σε κανέναν λογοτεχνικό διαγωνισμό κάποια ιστορία. Έτσι γνώρισα τον Γρηγόρη τον Παπαδογιάννη και τα άλλα παιδιά από τις Παράξενες Μέρες. Έστειλα ένα διήγημα σε έναν διαγωνισμό (οι Παράξενες Μέρες τους συνεχίζουν), δημοσιεύτηκε σε μια συλλογή, έστειλα δεύτερο, τρίτο και στη συνέχεια έβγαλαν το πρώτο μου βιβλίο. Επιμένω σε αυτό, πρέπει να το κυνηγήσεις και, σίγουρα, δεν γίνεται αυτόματα.
Β.Μ : Πες μας δυο λόγια για τα δυο σου έργα «Εκεί που δεν το περιμένεις» και «Από Παρασκευή Δευτέρα» που κυκλοφορούν από της εκδόσεις Παράξενες Μέρες.
Το “Εκεί που δεν το περιμένεις” είναι μια συλλογή με τριάντα τρία διηγήματα που εκδόθηκε τέσσερα χρόνια πριν. Το ξαναδιάβασα πρόσφατα και μου αρέσει ακόμη. Αυτό που συνδέει τα διηγήματα, το οποίο εντόπισε ο Γρηγόρης, ο νονός του τίτλου, είναι η ανατροπή που ελλοχεύει σε όλα είτε ως απειλή, είτε ως προσδοκώμενο, χωρίς να συμβαίνει πάντοτε. Και πάλι για τους φίλους μου γράφω, εδώ και στην Αυστραλία, από όπου πέρασα για κάποια χρόνια.
Η Παρασκευή που έγινε Δευτέρα είναι μυθιστόρημα, έτσι λέω, στην πραγματικότητα όμως το διήγημα είναι και σε αυτό το βιβλίο πρωταγωνιστής, φωτίζοντας την κεντρική ιστορία και το αντίστροφο. Το θέμα της είναι μια μακρόχρονη σχέση στην οποία οι ήρωες έχουν εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο, από όπου δεν φαίνεται οδός διαφυγής. Για αυτό και δεν δίνει κάποια λύση ο αφηγητής, αφήνοντας τον αναγνώστη να επιλέξει το τέλος που αυτός θέλει. Για ένα πείραμα πρόκειται, για μια μεταφορά στον γραπτό λόγο της δυνατότητας που δίνεται στους τηλεθεατές, για παράδειγμα, να αποφασίσουν ποιος θα είναι ο επόμενος που θα φύγει από το “σπίτι”. Είναι και λίγο απατηλό όλο αυτό … οι δυνατότητες σε προσφορά είναι δύο μόνο.
Η ιστορία διαδραματίζεται στον Λάκκο, μια γειτονιά του Ηρακλείου ιδιαίτερη, η οποία λειτουργεί και ως σύμβολο, όπως και ο τίτλος, η Παρασκευή να συμβολίζει τη νεότητα, τη μυθολογία, και η Δευτέρα τη μέση ηλικία, την ιστορία.
Β.Μ : Πόσο σημαντικό είναι που μεταφράζεται στα ισπανικά το πρώτο σου βιβλίο «Εκεί που δεν το Περιμένεις»;
Όταν μου το είπαν από τις Παράξενες Μέρες, δεν το πίστευα. Μετά μου το ξανάπαν και μόνο που δεν κατουρήθηκα από τη χαρά μου. Τα Ισπανικά είναι μια γλώσσα που πάντοτε μου άρεσε, έπαιξε ρόλο κι η μουσική. Στη συνέχεια δυο πολύ καλές μου φίλες μετακόμισαν εκεί και δεν ξαναγύρισαν στην Ελλάδα, εγώ έμαθα τη γλώσσα και πήγα και στο Μεξικό.
Πέρα από όλα αυτά τα προσωπικά, με κάνει πολύ ευτυχισμένο η ιδέα πως κάποιοι που δεν μιλούν ελληνικά, θα διαβάσουν κάτι που έγραψα. Με τιμά και το γεγονός πως ένας επαγγελματίας μεταφραστής ασχολήθηκε με το βιβλίο μου και του έδωσε άλλη μορφή. Αυτό είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ στη συγγραφή, η συνέχεια, είτε μέσω της μετάφρασης, είτε μέσω του διαλόγου με άλλες μορφές τέχνης, η μουσική που έγραψε ο συνθέτης Ισίδωρος Παπαδάκης, για παράδειγμα, εμπνευσμένη από το βιβλίο, ή το βίντεο που έφτιαξε η εικαστικός Δανάη Σύρρου, επίσης εμπνευσμένο από το “Από Παρασκευή Δευτέρα”.
Χάρηκα για τον πρόσθετο λόγο πως έβγαλα χρήματα εκεί που δεν το περίμενα, τα συγγραφικά διακαιώματα για τη μετάφραση εννοώ.
B.M: Συμμετέχεις στο εξαιρετικό εγχείρημα Παράξενες Μέρες. Πως προέκυψαν οι εκδόσεις και πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι το εκδοτικό επιχειρείν σήμερα, ιδιαίτερα σε μια περιφερειακή πόλη όπως το Ρεθυμνο;
Τον Γρηγόρη τον Παπαδογιάννη, τον Κωστή τον Μαλουσάρη, την Αντριάνα Μίνου και τους άλλους Παράξενους τους γνώρισα από έναν διαγωνισμό, όπως προανέφερα, και κατέληξα να γίνω μέλος τους. Οι Π Μ είναι ΚΟΙΝΣΕΠ να το πούμε κι αυτό. Το εγχείρημα είχε ήδη ξεκινήσει, οπότε δεν είναι ο πιο αρμόδιος να μιλήσω για την αρχή. Μπορώ όμως να αναφέρω κάποια από όσα κάναμε μαζί τα έξι χρόνια που γνωριζόμαστε. Έχουμε γράψει ένα συλλογικό μυθιστόρημα “Το ταξίδι στο τέλος του κόσμου”, πολύ πριν προκύψει ο convid, αυτή τη στιγμή μάλιστα γράφουμε τη συνέχεια. Έχουμε μεταφράσει ένα εξαιρετικό βιβλίο με ποιήματα από καταληψίες στέγης στη Βαρκελώνη και για έκτη συνεχή χρονιά διοργανώνουμε το Φεστιβάλ της Άμμου, στις 21/22/23 Αυγούστου, στον Κομμό (Ηράκλειο), ένα αυτοσχέδιο φεστιβάλ, όπου για τρεις μέρες συγγραφείς από όλη την Ελλάδα (πέρσι είχαμε και δύο συμμετοχές από το εξωτερικό) παρουσιάζουμε τη δουλειά μας, γνωριζόμαστε, ακούμε μουσική. Όλα αυτά στην άμμο.
Οι Παράξενες Μέρες έχουν εκδώσει πολλά βιβλία νέων Ελλήνων συγγραφέων και αρκετά ξένων, μόλις κυκλοφόρησαν δύο βραβευμένα βιβλία, ένα από την Ιρλανδία κι ένα από την Αλβανία, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με το ίδιο πρόγραμμα χάρη στο οποίο μεταφράζεται και το πρώτο μου βιβλίο. Θέλω να τονίσω σε αυτό το σημείο πως κανένας δεν έχει πληρώσει για να εκδώσει βιβλίο του με τις Π Μ. Και για το τελευταίο ερώτημα δεν είμαι αρμόδιος για να απαντήσω, ξέρω όμως πως δεν είναι καθόλου εύκολο να επιβιώσεις στον χώρο του βιβλίου σήμερα, αν δεν είσαι από τους κυρίαρχους στον χώρο.
συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Ιούλης 2020
Ο Αντώνης Τσιρικούδης γεννήθηκε την παγκόσμια ημέρα της Ποίησης, αλλά ασχολείται με την πεζογραφία. Είναι μέλος των Παράξενων Ημερών και δεν έχει χάσει ούτε ένα φεστιβάλ της Άμμου. Από τις ομώνυμες εκδόσεις κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο: « Εκεί Που δεν το περιμένεις». Το βιβλίο θα μεταφραστεί στα Ισπανικά και θα κυκλοφορήσει στην Ισπανία το 2021. Το νέο του βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Παράξενες Μέρες έχει τίτλο «Από Παρασκευή Δευτέρα». Διηγήματά τα του έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, συμμετέχει στη συγγραφή ενός συλλογικού μυθιστορήματος και έχει μεταφράσει την Diana Torres για την Ανθολογία « Ποίηση από το τέλος της εποχής του πετρελαίου» (εκδ. Παράξενες Μέρες).
